Een tekstkritisch probleem: Matteüs 23:14

13 Wee jullie, schriftgeleerden en farizeeën, huichelaars, jullie versperren de mensen de toegang tot het koninkrijk van de hemel. Jullie gaan er zelf niet binnen, maar laten ook degenen die er willen binnengaan niet toe.
15 Wee jullie, schriftgeleerden en farizeeën, huichelaars, jullie bereizen landen en zeeën om één enkele proseliet te winnen, en wanneer je hem eenmaal voor je gewonnen hebt, wordt hij dankzij jullie tot een hellekind in het kwadraat.

23:13 *** Andere handschriften hebben een extra vers: ‘[14] Wee jullie, schriftgeleerden en farizeeën, huichelaars, jullie verslinden de huizen van de weduwen en zeggen voor de schijn lange gebeden op. Over jullie zal strenger worden geoordeeld dan over anderen.’

Swipe om alle gegevens te zien

Wat is er aan de hand?

In de vroegste handschriften en vertalingen van het Nieuwe Testament ontbreekt dit vers. Het lijkt er sterk op dat dit vers later is toegevoegd. Het komt namelijk ook in Marcus 12:40 en Lucas 20:47 voor in vrijwel dezelfde bewoordingen. Dat vermoeden wordt versterkt doordat sommige overschrijvers het vers vóór vers 13 en andere het ná vers 13 hebben ingevoegd. Bijbelwetenschappers hebben er ook op gewezen dat Matteüs veel getallensymboliek in zijn manier van schrijven verwerkt. Vooral de getallen drie, zeven, tien en twaalf zijn belangrijk. Deze achtste ‘Wee jullie’ lijkt dan ook de compositie te verstoren. Misschien heeft dat ook te maken met Matteüs’ keuze om het verhaal van de weduwe in de tempel niet op te nemen (dat in Marcus en Lucas wel direct na deze passages staat). Wellicht heeft hij daarom ook de bijhorende wee-uitspraak over de weduwen weggelaten.

Belang

Waarschijnlijk vonden overschrijvers het belangrijk dat alle wee-uitspraken van Jezus bij elkaar stonden. Ze hebben de tekst van Marcus en Lucas in de marge van Matteüs geschreven, omdat die er nog tussen zou moeten. Die tekst is later in de lopende tekst gekomen. Maar daarmee wordt de compositie van Matteüs veranderd.

Latere vertalingen

Het extra vers van Matteüs 23 stond in enkele handschriften die voor de Textus Receptus werden gebruikt. Zo is de toevoeging ook onderdeel van die tekst geworden, en dus ook van de Statenvertaling en de Herziene Statenvertaling, die op de Textus Receptus zijn gebaseerd.