Een tekstkritisch probleem: Matteüs 19:16-17

NBV	HSV
16 Nu kwam er iemand naar Jezus toe met de vraag: ‘Meester, wat voor goeds moet ik doen om het eeuwige leven te verwerven?’ 17 Hij antwoordde: ‘Waarom vraag je me naar het goede? Er is er maar één die goed is. Als je het leven wilt binnengaan, houd je dan aan zijn geboden.’	16 En zie, er kwam iemand naar Hem toe en die zei tegen Hem: Goede Meester, wat voor goeds moet ik doen om het eeuwige leven te hebben? 17 Hij zei tegen hem: Waarom noemt u Mij goed? Niemand is goed behalve Eén, namelijk God. Maar wilt u tot het leven ingaan, neem dan de geboden in acht.

Swipe om alle gegevens te zien

Wat is er aan de hand?

Sommige vertalingen hebben bij Mattteüs 19:16 ‘goede meester’ in plaats van ‘meester’. Dit is een latere toevoeging aan Matteüs. Dat kunnen we afleiden uit de oudste handschriften. Daarin is de kortere versie te vinden. Ook zijn er veel latere Byzantijnse handschriften die niet alleen in vers 16 ‘goede meester’ hebben, maar ook de tekst van vers 17 hebben aangepast naar ‘Waarom noemt u mij goed? Niemand is goed, alleen God’.

Hoe kwam het in de handschriften?

Waarschijnlijk is de tekst van Matteüs 19:16-17 door overschrijvers aangepast aan de parallelle passages in Marcus 10:17-18 en Lucas 18:18-19. Daar staat namelijk wél ‘goede meester’. Het gladstrijken van verschillen tussen gedeelde evangeliepassages vinden we vaak in de Byzantijnse teksttraditie. Dat wordt ook wel harmoniseren genoemd. Die harmonisering is ook in de Textus Receptus te vinden, die immers grotendeels op Byzantijnse teksten gebaseerd is. Omdat de Statenvertaling en de Herziene Statenvertaling op de Textus Receptus zijn gebaseerd en niet op de oudste en beste handschriften, vind je de aanpassing ook in die vertalingen terug.

Wat is het belang?

De meeste uitleggers gaan ervan uit dat Matteüs het evangelie volgens Marcus kende en gebruikte. Matteüs heeft dit verhaal nét anders vormgegeven dan zijn bron, Marcus, dat deed. Daar had hij ongetwijfeld goede redenen voor, die samenhangen met de accenten die hij wilde leggen in zijn evangelie. In zijn versie gaat de aandacht sterker uit naar de geboden, en dat is een thema waarop Matteüs veel nadruk legt. De aanpassing van Matteüs aan Marcus en Lucas, zoals gevolgd in de Textus Receptus, gaat dus ten koste van het eigen geluid van Matteüs.