Bestuur & samenleving

aalmoes
Artikel
Het woord ‘aalmoes’ is afgeleid van het Griekse woord eleêmosunê, dat ‘barmhartigheid’ of ‘medelijden’ betekent. Met de term ‘aalmoes’ kunnen twee dingen bedoeld worden. Ten eerste geld dat aan een arme gegeven wordt, en ten tweede spullen. Godsdienstige plicht Het geven van aalmoezen was een ...
ab (maand)
Artikel
Ab is de vijfde maand van de Babylonische kalender. Dat is ongeveer juli/augustus.
abib (maand)
Artikel
Abib is de eerste maand van de Oud-Israëlitische kalender. Dat is ongeveer maart/april.
adar (maand)
Artikel
Adar is de twaalfde maand van de Babylonische kalender. Dat is ongeveer februari/maart.
item.title
Agrippa II
Artikel
Koning Agrippa II is de zoon van Herodes Agrippa I en een achterkleinzoon van Herodes de Grote. Hij regeert van 48 tot ongeveer 93 na Christus. Koning Agrippa II Agrippa II erft de koningstitel van zijn vader Herodes Agrippa I. Hij krijgt van de Romeinen ook het recht om de hogepriester aan te ...
Akkadisch
Artikel
Het Akkadisch is een Oost-Semitische taal. Het is eigenlijk een verzamelnaam voor het Babylonisch (de taal van de Babyloniërs) en het Assyrisch (de taal van de Assyriërs). Het Babylonisch en het Assyrisch werden geschreven in spijkerschrift, dat van de Sumeriërs overgenomen werd. Het spijkerschrift ...
alfabet
Artikel
item.title
Antiochus IV Epifanes
Artikel
Antonius Felix
Artikel
  • basis
Antonius Felix is procurator van Judea in de eerste eeuw na Christus. De naam Felix De naam Felix komt uit het Latijn en betekent: gelukkig. Antonius Felix komt voor in Handelingen 23:23-24:27. Procurator van Judea Antonius Felix is tussen 52 en 60 na Christus procurator van Judea. Het is bijzonder ...
item.title
Archelaüs
Artikel
Archelaüs is een zoon van Herodes de Grote. Na de dood van zijn vader krijgt Archelaüs het bestuur over Judea, Samaria en Idumea. Archelaüs is heerser over deze gebieden van 4 voor Christus tot 6 na Christus. Afgezet en verbannen Archelaüs is bijzonder impopulair omdat hij met harde hand regeert. ...
Babylonische ballingschap
Artikel
De eerste keer dat de inwoners van Juda weggevoerd werden in ballingschap (zie eerste wegvoering naar Babel) werd direct gevolgd door een tweede keer. Opnieuw werd een deel van de bevolking van Juda weggevoerd door de Babyloniërs. Koning Sedekia Na de opstand onder Jojachin stelde Nebukadnessar een ...
Babylonische kalender
Artikel
In latere teksten van het Oude Testament en in deuterocanonieke boeken vinden we de namen van de maanden van de Babylonische jaarkalender. Vanaf de Babylonische tijd (zesde eeuw voor Christus) werd deze kalender ook door Israël gebruikt. Maanden van het Babylonische jaar Hier volgen de maanden van ...
ballingschap
Artikel
De inwoners van Juda en Israël zijn meerdere keren in ballingschap gevoerd. Ze werden door verschillende volken als ballingen meegenomen naar andere landen. Op deze manier zorgde een overheersende macht ervoor dat een land ontwricht raakte en niet gemakkelijk in opstand kon komen. Eerste keer De ...
belasting NT
Artikel
In het Nieuwe Testament worden twee soorten belasting genoemd: belasting die betaald moest worden aan de tempel belasting die betaald moest worden aan de keizer Tempelbelasting De hoogte van de tempelbelasting was een dubbeldrachme (of: didrachme) per persoon per jaar. Dat was hetzelfde als 2 ...
belasting OT
Artikel
In het oude Israël bestonden verschillende vormen van belasting. Zo moest er geld afgedragen worden aan de tempel, en aan de koning. Verschillende soorten belasting De koning en de tempel konden allebei belasting eisen van burgers. In de tijd van het Oude Testament bestonden er onder andere: de ...
Benhadad I
Artikel
  • basis
Benhadad I is koning van Aram van 885 tot 865 voor Christus. Hij steunt koning Asa van het zuidelijke koninkrijk Juda. De naam Benhadad De naam Benhadad betekent: zoon van Hadad. Hadad was de Kanaänitische god van de hemel en van de regen. Hij was dus een vruchtbaarheidsgod, net als Baäl. In de ...
Benhadad II
Artikel
  • basis
Benhadad II is koning van Aram. Hij voert oorlog tegen koning Achab van het noordelijke koninkrijk Israël. De naam Benhadad De naam Benhadad betekent: zoon van Hadad. Hadad was de Kanaänitische god van de hemel en van de regen. Hij was dus een vruchtbaarheidsgod, net als Baäl. In de Bijbel komen ...
Benhadad III
Artikel
  • basis
Benhadad is koning van Aram. De naam Benhadad De naam Benhadad betekent: zoon van Hadad. Hadad was de Kanaänitische god van de hemel en van de regen. Hij was dus een vruchtbaarheidsgod, net als Baäl. In de Bijbel komen nog twee mannen met dezelfde naam voor: Benhadad I en Benhadad II. Koning ...
item.title
bestuur Romeinse rijk
Artikel
In de tijd van het Nieuwe Testament viel Israël onder Romeins bestuur. Het land was een deel van de provincie die de Romeinen Palestina noemden. Dat was het hele gebied van de oostkust van de Middellandse Zee inclusief grote delen van Syrië en Jordanië. Verschillende bestuursfuncties In het Nieuwe ...
betalingsverkeer
Artikel
In Israël werd vanaf de zesde eeuw geld gebruikt. Voor die tijd had Israël een ruileconomie. Ruileconomie in het Oude Nabije Oosten In het Oude Nabije Oosten betaalde men met geld of door goederen te ruilen. De ruileconomie was gebaseerd op het principe dat voor elke ‘gift’ een ‘tegengift’ werd ...
boekrol
Video
item.title
boekrol
Artikel
Een boekrol is een opgerold stuk perkament (gedroogde en bewerkte dierenhuid) of papyrus. Vellen perkament of papyrus werden aan elkaar geplakt, tot een rol, van soms wel enkele meters. Een boekrol was in kolommen beschreven, alleen aan de binnenzijde van de rol. Om een boekrol voor te lezen moest ...
item.title
boekrol met pennen en schrijverskoker
Afbeelding
Afbeelding van een boekrol met pennen en schrijverskoker.
bul (maand)
Artikel
Bul is de achtste maand van de Oud-Israëlitische kalender. Dat is ongeveer oktober/november.
chasideeën
Artikel
De chasideeën waren een groep van vrome Joden. Ze traden op in de tweede eeuw voor Christus, maar hun oorsprong is onduidelijk. Volgens 1 Makkabeeën 2:42 waren de chasideeën dappere mensen die, koste wat kost, trouw wilden blijven aan de wet van Mozes. Ze verzetten zich fel tegen de invloed van de ...
item.title
Colosseum
Afbeelding
Foto van de overblijfselen van het colosseum in Rome, Italië.
dariek (munt)
Artikel
Ongeveer in 520 voor Christus introduceerde de Perzische koning Darius I (522-486 voor Christus) de dariek. De dariek had een gewicht van 8,4 gram, en was van zuiver goud. De geldwaarde was gelijk aan 20 zilveren sjekels.
item.title
Darius I
Artikel
  • basis
Darius was een Perzische koning. Hij regeerde van 522 tot 486 voor Christus. Darius I, II en III Behalve Darius I zijn er nog twee andere Perzische koningen die Darius heten. Darius II regeert van 424 tot 404 voor Christus. Hij wordt bedoeld in Nehemia 12:22. Darius III begint in 335 voor Christus ...
denarie (munt)
Artikel
Een denarie was ongeveer het dagloon van een goedbetaalde arbeider. Een denarie was evenveel waard als een drachme. De denarie was de standaardmunt Tijdens de Romeinse overheersing van Israël (vanaf 63 voor Christus) was de denarie de standaardmunt in het keizerrijk van Augustus en zijn opvolgers. ...
diefstal
Artikel
Diefstal was streng verboden in de Bijbel. Het verbod op diefstal is één van de tien geboden. Er stonden verschillende straffen op diefstal. De straf hing af van wat er gestolen was.  Diefstal van dieren Iemand die een rund gestolen had, moest de waarde van het dier vijfvoudig vergoeden. Een schaap ...
doodstraf
Artikel
eerste wegvoering naar Babel
Artikel
In de zevende eeuw voor Christus werd de bevolking van Juda voor de eerste maal weggevoerd naar Babylonië. Koning Nebukadnessar De Babyloniërs kregen vanaf de zevende eeuw voor Christus de macht over het zuidelijke koninkrijk Juda. De Judeeërs probeerden onder leiding van koning Jojakim (608-598 ...
elul (maand)
Artikel
Elul is de zesde maand van de Babylonische kalender. Dat is ongeveer augustus/september.
essenen
Artikel
De essenen komen niet direct in de Bijbel voor, maar ze zijn voor de bijbellezer van belang om verschillende redenen. In de tijd van Jezus en Paulus hadden essenen een duidelijke invloed. Kennis over de essenen: geeft een completer beeld van het toenmalige jodendom; helpt de wereld van het Nieuwe ...
essenen en het NT
Artikel
Sommige begrippen in het Nieuwe Testament spelen een belangrijke rol in de esseense literatuur. Maar zulke overeenkomsten betekenen niet dat de eerste christenen essenen waren. Ook Jezus' voorloper Johannes de Doper, die predikte in de omgeving van de Jordaan, maakte waarschijnlijk geen deel uit ...
essenen en Qumran
Artikel
Vooral de Joodse schrijvers Flavius Josephus en Philo van Alexandrië hebben over de essenen geschreven. En de Romeinse bestuurder Plinius de Oudere schreef dat de essenen ten noorden van Engedi aan de Dode Zee woonden. Dat was precies de plek waar in 1947 een schat aan oude Hebreeuwse geschriften ...
etanim (maand)
Artikel
Etanim is de zevende maand van de Oud-Israëlitische kalender. Dat is ongeveer september/oktober.
eunuch
Artikel
Een eunuch was een hofdienaar in het oude Nabije Oosten. Een eunuch was meestal gecastreerd. Het werk van eunuchen Eunuchen werkten vaak in een harem. In sommige regio’s kon een eunuch ook een belangrijke positie hebben: hij kon een hoge ambtenaar zijn of legeraanvoerder. Eunuchen en de wet Volgens ...
farizeeën
Artikel
De farizeeën waren in Jezus’ tijd belangrijke religieuze leiders van het Joodse volk. Wie waren de farizeeën? Farizeeën hielden zich aan de geboden van het Oude Testament. Maar ze hielden zich ook aan de traditie, dus aan de mondeling overgeleverde uitleg van de geboden. De farizeeën wilden het ...
farizeeën en de rabbijnse literatuur
Artikel
In de rabbijnse literatuur die ontstond na de verwoesting van Jeruzalem in 70 na Christus, worden de ideeën en tradities van de farizeeën uitgewerkt. Ook krijgt in deze literatuur een aantal personen een belangrijke plek die op andere plaatsen genoemd worden als vooraanstaande farizeeën ...
farizeeën en het Nieuwe Testament
Artikel
Farizeeën worden meer dan honderd keer genoemd in het Nieuwe Testament. In de evangeliën heeft Jezus veel discussies met hen over de uitleg van de wet. De verschillende schrijvers van de evangeliën geven ieder een heel eigen perspectief op de farizeeën. Jezus en de farizeeën Jezus was geen lid van ...
item.title
Filippus (zoon van Herodes)
Artikel
item.title
Forum Romanum
Afbeelding
Forum Romanum in Rome, Italië.
Gallio
Artikel
  • basis
Gallio was proconsul van de Romeinse provincie Achaje van 51 tot 52 na Christus. In die functie ontmoette hij Paulus. Gallio en Paulus Gallio heerst van 51 tot 52 na Christus over de provincie Achaje (in Griekenland). Hij is een proconsul. Proconsul was je voor één jaar. In die functie komt Gallio ...
geld NT
Artikel
In de tijd van het Nieuwe Testament werd er vooral betaald met Griekse of Romeinse munten. Ruilhandel kwam alleen op kleine, lokale schaal voor.
item.title
geld OT
Artikel
Het Hebreeuwse woord voor ‘geld’ is hetzelfde woord als dat voor ‘zilver’. Dat wijst er al op dat ook in de wereld van het Oude Testament vaak zilver gebruikt werd om mee te betalen. Maar mensen betaalden ook vaak met juwelen, zoals neusringen en armbanden. Een voorbeeld is de bruidsschat voor ...
geld Oude Nabije Oosten
Artikel
Voordat er in de oudheid geld gebruikt werd, waren er al voorlopers van munten. Voorlopers van munten Al vroeg in de Bronstijd (3000-2000 voor Christus) ontstond er in het Oude Nabije Oosten een standaard betaalmiddel in de vorm van stukken metaal. Meestal gebruikte men daar zilver voor, maar soms ...
geldboete
Artikel
Als iemand een misdaad gepleegd had, kon de straf bestaan uit een geldstraf of een schadevergoeding. Deze boete werd betaald aan (een familielid van) het slachtoffer. Betalen van een boete Er zijn verschillende redenen in het Oude Testament waarom mensen een geldstraf moesten betalen. Dat moest ...
geldwisselaar
Artikel
In de oudheid waren geldwisselaars nodig vanwege alle verschillende soorten munten. Vaak werkten ze op markten en pleinen waar gehandeld werd. Geldwisselaars in de tempel in Jeruzalem Ook in de tempel in Jeruzalem werkten geldwisselaars. Dat was noodzakelijk omdat in Jeruzalem pelgrims uit ...
getuige
Artikel
Bij een rechtszaak waren getuigen onmisbaar. Alleen als er voldoende getuigen waren, kon iemand veroordeeld worden. Minstens twee getuigen In een rechtszaak plaatsvond, mocht iemand alleen veroordeeld worden als er minstens twee getuigen van het misdrijf waren. De getuigen moesten de waarheid ...