Tegendraads leven

Het valt me steeds weer op hoe radicaal en tegendraads Jezus’ woorden zijn. Schokkend waarschijnlijk voor een aantal van zijn hoorders, maar troostend voor anderen. Vooral de hoofdstukken 5–7 in het Evangelie volgens Matteüs staan boordevol indringende woorden, die me steeds weer verbazen. Ik heb het ook nodig om ze telkens opnieuw te lezen om de principes van het Koninkrijk van God tot me te laten doordringen, te midden van alle andere boodschappen die continu verschijnen op mijn mobieltje.

Jezus houdt in deze hoofdstukken als het ware een Troonrede voor wie een leerling van Hem wil zijn in het Koninkrijk van de hemel, zoals Hij het noemt (Mat. 5:3, 10, 19, 20, enzovoorts). In dat Koninkrijk gaat het totaal anders toe dan in deze wereld.

‘Geluk’ bijvoorbeeld is een totaal ander concept dan ons in reclames wordt voorgehouden. Gelukkig als je die en die auto koopt, in dat verre land op vakantie kunt, de loterij wint, uitgekozen wordt om in een tv-programma op te treden. Maar Jezus zegt:

Dat is allemaal tegendraads, of niet soms? De Heer Jezus houdt in deze Bergrede, zoals hij wordt genoemd, het hele leven tegen het licht. Die dingen die we liever verborgen houden, worden transparant: onze gedachten blijken van belang (Mat. 5:28), ons spreken (Mat. 5:37), ons gedrag (liefdevol en niet haatdragend), ons bidden, onze omgang met geld …

Onze wereld heeft schreeuwend behoefte aan deze bevrijdende principes, want dat zijn het. Stel dat alle politici inderdaad hun ‘ja’ ‘ja’ laten zijn ... Dat je kunt bouwen op iemands woorden. Dat mensen doen wat ze beloven. Stel dat haatdragende online boodschappen verdwijnen. Hoeveel dieptrieste gevolgen voor jongeren zou dat voorkomen?

Stel dat ik me inderdaad niet constant zorgen maak over materiële zaken, hoeveel vrijer kan ik dan leven? Hoe weinig laat ik me dan meeslepen door de voortdurende golf van nieuwe artikelen die me worden voorgespiegeld en die ik echt zou moeten hebben.

Wat Jezus voorstaat is radicaal en tegendraads. Dat was het in zijn eigen tijd voor zijn hoorders, dat is het nu nog steeds. Het is een ‘gulle’ manier van leven, waarbij mensen ruimhartig zijn en anderen echt liefhebben. Daaraan is nu, net als toen, enorme behoefte. Mensen die liefhebben zoals Jezus ons voorhoudt, vallen op. Dat heb ik meer dan eens gemerkt.

De kerk heeft in dit opzicht veel te bieden. Waar zijn mensen geen nummer? Waar worden ze niet ‘in de wacht’ gezet tot er tijd voor hen is? Waar spreek ik een mens en niet een computer? Waar maakt het niet uit hoe hoog ik scoor in mijn studie? Waar doet het er niet toe of ik dik of dun ben, oud of jong, goed mee kan komen of een stukje achterblijf? De christelijke gemeente is de plek waar mensen welkom zijn. Tenminste, dat is het ideaal …

Als je het moeilijk vindt om ‘je vijand lief te hebben’ of een van die andere principes te volgen, wat moet je dan? Ga naar degene die deze Troonrede uitsprak. Matteüs 5:1-2 zegt het zo:

Dat is het: bij Jezus gaan zitten, met Hem spreken in je gebed, zijn woorden lezen en herlezen, vragen of Hij je wil leiden en duidelijk wil maken wat er van je wordt verwacht. Vanuit dat contact met Hem vervolgens je leven zo inrichten als bij Gods Koninkrijk hoort. Niet andersom: eerst zo goed mogelijk je best doen en dan hopen dat het goed komt.

Een leerling van Jezus zijn betekent dat je aandachtig naar Hem luistert en in zijn voetstappen treedt. Dan ben je te feliciteren – je bent een ‘gelukkig’ mens.

Dr. Hetty Lalleman is theoloog, schrijver en buurtpastor in een dorp in Surrey, Engeland.