Halleluja!

We spreken allemaal een beetje Hebreeuws, wist je dat? In de kerk of in de Bijbel horen we, zingen we, lezen we meer Hebreeuws dan je misschien weet.

‘Halleluja’ is zo’n Hebreeuws woord. Je kunt het woord in tweeën splitsen: hallelu–ja. Het eerste deel betekent: looft/prijst (gebiedende wijs meervoud), het tweede is een afkorting van de naam JHWH, de eigennaam van God, die Hij aan Mozes heeft geopenbaard in Exodus 3.

Er zijn veel Psalmen met het woord ‘halleluja’ erin, sommige noemen het zelfs twee keer (zie Psalm 146-150). In die psalmen omgeeft dit woord de inhoud van de psalm, zoals een leesteken om een tekst.

Halleluja – een woord dat je misschien gedachteloos zingt. Mijn theologiestudenten die lid waren van een Afrikaanse of Caribische gemeente, waren gewend om dit woord heel vaak te herhalen. Als de dominee iets zegt waarmee je het eens bent, zeg je ‘halleluja’. Of de prediker zegt ‘halleluja’ en de gemeente herhaalt dat.

Als blanke westerlingen zijn wij niet zo ‘halleluja’-achtig. We vinden het al gauw overdreven en ‘te vroom’. Maar is dat wel zo: dat God loven overdreven is? En wat doet het met jezelf als gelovige als je God looft?

Terwijl ik over deze blog nadacht, las ik vanmorgen mijn dagtekst (in het Duits: de ‘Losungen’ van de Herrnhutter Broedergemeente; zie mijn blog van 26 augustus). En warempel, die ging ook al over het loven van God.

Het eerste dat me hierbij opvalt is dat de gelovige niet in zijn eentje God looft, maar samen met andere gelovigen, met iedereen die God liefheeft.

Dat zegt nogal wat. In West-Europa leven wij heel individualistisch, maar dat is ongebruikelijk in andere samenlevingen. In het Oude en Nieuwe Testament geloven, leven, zingen mensen met elkaar Gods lof. Dat is niet alleen kwestie van cultuur, want overal in de Bijbel lees je over een gemeenschap die met elkaar verbonden is door het geloof in de ene God. En deze gemeenschap overstijgt culturele verschillen.

Dat zie je duidelijk in het Nieuwe Testament. De gemeente van Jezus Christus bestaat uit mensen die verschillende talen spreken, verschillende opleidingsniveaus hebben, mannen en vrouwen, groot en klein, jong en oud.

Als de gemeente van Christus op zondag bij elkaar komt, beleven we iets van wat in de toekomst volmaakt zal zijn, zoals uit Openbaring 19 blijkt.

Dat ervaar ik het sterkst als we samen zingen of het Heilig Avondmaal vieren. Ik heb dat laatste pas nog gedaan met mensen uit allerlei landen van Europa. En als je dan ook nog samen zingt, merk je ineens dat wat daar gebeurt alles overstijgt wat mensen met elkaar gemeenschappelijk kunnen hebben. Dit is een door Christus mogelijk gemaakte band, die uitgaat boven onze hobby’s, onze nationaliteit, onze individuele karakters.

Na corona zijn veel mensen niet teruggekeerd naar de kerk, maar toen ik wel weer mocht gaan en wij samen zongen in onze kerk, besefte ik wat ik had gemist in de periode waarin ik alleen achter mijn computerscherm een dienst volgde.

Maar valt er dan wel ‘halleluja’ te zingen, als je naar de wereld om je heen kijkt? Er is weinig om over te jubelen in het nieuws van elke dag. Hebben die lofprijzende psalmdichters misschien in hun eentje op een berg gezeten, of in een hoekje van de tempel, waar niemand hen stoorde?

Als je Psalm 111 verder leest, zie je waaróm God wordt geprezen: Hij is betrouwbaar, Hij is liefdevol, van Hem kun je op aan, Hij heeft zijn volk verlost (bijvoorbeeld uit Egypte). Als er één ding is waarnaar wij verlangen, is het Iemand die betrouwbaar is, van Wie je op aankunt. En daarom helpt deze psalm mij om (weer) tot me door te laten dringen dat er zo Iemand is! Ondanks de omstandigheden staat zijn trouw vast als een huis.

Zo’n psalm lezen is als een verrekijker: je ziet er dingen mee die je anders niet zou opmerken. De wereld is niet alleen ellende: de wereld heeft een Schepper, Iemand die zijn schepping bewaart en die ook mijn leven in zijn hand houdt.

Dus toch: halleluja! Zing het maar, alleen, maar vooral ook samen.

Hetty Lalleman