Inleiding Ester (NBV)

Het bijbelboek Ester vertelt over een Joodse vrouw die haar volk van de ondergang redt.

Het boek Ester ontleent zijn naam aan de hoofdpersoon in het verhaal, de Joodse vrouw Ester.

In Ester wordt verteld hoe het Joodse volk vernietigd dreigt te worden, en hoe het zich van zijn onderdrukkers bevrijdt. Dit verhaal stelt de vijandschap van de Amalekieten tegen Israël opnieuw aan de orde. De strijd tussen Amalek en Israël komt in het Oude Testament voor in Exodus 17:8-16; Deuteronomium 25:17-19 en 1 Samuel 15.
Het boek confronteert de lezers met de moeilijke positie van het Joodse volk buiten Juda. Tegen die achtergrond wordt de oorsprong en de betekenis van het Joodse poeriemfeest geplaatst. Poeriem is afgeleid van het meervoud van het Hebreeuwse woord poer, dat lot betekent. Het boek Ester is de feestrol die op het Poeriem in de synagoge wordt gelezen.

Het boek Ester is een goed gecomponeerde novelle in een verzorgde stijl.
Een belangrijk motief in het boek is de omkering van het lot:

Behalve omkering speelt herhaling een grote rol: er worden verschillende feestelijke maaltijden gehouden en verschillende schriftelijke bevelen uitgevaardigd.

Het is opvallend dat de godsnaam JHWH of het woord God in het boek niet voorkomt. Daarom heeft men in het verleden wel kanttekeningen geplaatst bij de waarde van dit bijbelboek. Toch is de grondtoon van het boek het bestaan van Gods leiding en zijn gerechtigheid.

In veel bijbeluitgaven staat Ester na Ezra en Nehemia, eveneens boeken die historisch in de Perzische tijd passen.
In de Hebreeuwse Bijbel maakt Ester als één van de vijf Feestrollen (megilot) deel uit van de Geschriften (Ketoeviem).

De Griekse vertaling van Ester in de Septuaginta is zes hoofdstukken langer dan de versie in de Hebreeuwse Bijbel.

In joodse en protestants-christelijke kringen wordt (een vertaling van) de Hebreeuwse tekst gelezen. In de rooms-katholieke kerk wordt een vertaling gebruikt die ook de zes extra hoofdstukken uit de Septuaginta bevat. In de oosters-orthodoxe kerken leest men een vertaling van alleen de Griekse tekst uit de Septuaginta.

Wanneer het boek Ester geschreven werd, is moeilijk te achterhalen. Waarschijnlijk is het geschreven door een auteur buiten Juda.

Het verhaal speelt zich af in Susa, de zomerhoofdstad van de Perzische koningen, ten tijde van het bewind van koning Ahasveros, beter bekend als Xerxes I (486-465 voor Christus). Het boek dateert dus zeker van na zijn regeringsperiode. Waarschijnlijk is het geschreven in de derde of tweede eeuw voor Christus, een periode waarin de Joden met de dreiging van vervolging te kampen hadden.

Het boek Ester heeft veel gemeen met het deuterocanonieke boek Judit, een vertelling uit de hellenistische tijd.

In het boek Ester zijn drie delen te onderscheiden.

In het eerste deel (Ester 1-2) wordt verteld hoe koningin Wasti de gunst van de koning verliest. Daardoor kan de Joodse Ester in haar plaats een hoge positie aan het Perzische hof krijgen. Zij is een nicht van Mordechai, die na de dood van haar ouders haar pleegvader is geworden.

Het tweede deel (Ester 3-9) begint met de moordzuchtige plannen van Haman tegen Mordechai en de Joden. In dit gedeelte van het boek draagt Ester het verhaal. Ze heeft de moed om ongevraagd naar de koning toe te gaan, en de slimheid om Haman uit te nodigen en vervolgens haar boodschap uit te stellen. Zo wordt de tegenstelling scherper tussen Hamans macht en zijn roemloze einde.
Dankzij het doortastend optreden van Ester en Mordechai komt Haman ten val en kunnen de Joden uiteindelijk afrekenen met hun tegenstanders.
Dit gedeelte eindigt met de voorschriften voor het poerimfeest (Ester 9:20-32).

Het derde deel (Ester 10) vermeldt de eervolle positie die de koning aan Mordechai verleent, en zijn inzet voor het geluk van het Joodse volk.