Veertigdagentijd

De veertigdagentijd is een belangrijke periode voor christenen. Maar wanneer begint de veertigdagentijd dit jaar en wat is het precies? Wat hebben carnaval en vasten met de veertigdagentijd te maken? En wist je dat de veertigdagentijd niet 40 maar 46 dagen duurt? In dit overzicht vind je de antwoorden op de meestgestelde vragen over de veertigdagentijd.

De veertigdagentijd begint elk jaar op een andere datum. Dat komt omdat het begin van deze periode afhangt van de datum waarop het Pasen is. Pasen valt op de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente. En zo schuiven alle dagen die met Pasen te maken hebben elk jaar mee met de nieuwe datum. Precies 46 dagen voor Eerste Paasdag begint de veertigdagentijd. Die eerste dag is altijd een woensdag, en deze dag wordt Aswoensdag genoemd. De veertigdagentijd begint dit jaar op 14 februari.

Aswoensdag is de eerste dag van de veertigdagentijd, dit jaar dus 14 februari. Op deze dag laten veel christenen een askruisje op hun voorhoofd tekenen. Dat gaat zo: de priester of voorganger neemt as op de duim van de rechterhand, en tekent daarmee een kruisje op het voorhoofd van de gelovigen. Terwijl dat gebeurt, spreekt de priester of voorganger een tekst uit. Dat is vaak een variatie op deze tekst uit Genesis 3:19

Of de opdracht uit Marcus 1:15

Het askruisje op het voorhoofd is een gebruik dat vooral voorkomt in de Rooms-Katholieke Kerk, en ook in sommige protestantse kerken. In andere kerken, zoals de Oud-Katholieke Kerk, de Oosters-Orthodoxe Kerk, is het gebruikelijk om het as over de hoofden van de gelovigen te strooien, in plaats van een kruisje te tekenen. Maar de betekenis is wel hetzelfde, en heeft te maken met de symboliek van de as. In de tijd van de Bijbel was het een teken van rouw om as over je hoofd te strooien. Bovendien maakt as de grond weer vruchtbaar en kan het reinigend werken. Het askruisje betekent daarom dat de gelovigen erkennen dat ze God nodig hebben, en steeds opnieuw willen kiezen voor wat rein en vruchtbaar is: de boodschap van Jezus.

De veertigdagentijd is voor veel christenen een tijd van inkeer en bezinning. Om het paasfeest goed en oprecht te kunnen vieren is er voorbereiding nodig. De periode van veertig dagen doet denken aan de periode die Jezus doorbracht in de woestijn toen Hij door de duivel op de proef werd gesteld (Matteüs 4). Tijdens de veertigdagentijd doen veel christenen iets extra’s. Ze lezen bijvoorbeeld vaker uit de Bijbel of zetten zich extra in voor de buurt. Of ze onthouden zich juist van sommige luxe door te vasten.

De veertigdagentijd wordt ook wel de vastentijd genoemd, omdat veel gelovigen vasten tijdens deze periode. Vlak voor de vastentijd wordt carnaval gevierd. Er wordt uitbundig feestgevierd en genoten van alles dat het leven biedt, om vervolgens een periode van vasten in te gaan. Hoewel het vasten vroeger vaak strenger was dan nu, zijn er nog steeds veel gelovigen die vasten in de veertigdagentijd. Bijvoorbeeld door bepaalde dagen of gedurende de hele periode weinig of sober te eten, of door 40 dagen lang minder social media te gebruiken, of geen alcohol te drinken.

Raar, maar waar: de veertigdagentijd duurt niet 40 dagen. Van Aswoensdag tot Eerste Paasdag is het 46 dagen. Dat komt doordat de zes zondagen niet meegeteld worden. En doe je aan vasten tijdens de veertigdagentijd? Dat hoeft ook niet op zondag, want de zondagen zijn zo bijzonder voor de gelovigen dat het feestdagen zijn.

Wat doe jij dit jaar tijdens de veertigdagentijd? Ben je nog op zoek naar Bijbelse inspiratie? Speciaal voor jou ontwikkelden we verschillende leesplannen.