Ga je mee naar de synagoge in Nazaret? Vandaag is een bijzondere dag, want Jezus is er ook. Zijn dorpsgenoten zijn verwachtingsvol. Wij zijn verwachtingsvol. Jezus heeft al zo veel wonderen en tekenen gedaan in de omgeving. En nu is Hij bij ons. Vandaag kunnen wij het ervaren.

Jezus is een bekende voor de inwoners van Nazaret. Hij is hun eigen dorpsgenoot, de zoon van Jozef de timmerman. Dat de mensen in andere plekken onder de indruk zijn van Hem, hebben ze inmiddels gehoord. De verwachtingen zijn daarom hooggespannen. Vandaag is Hij bij hen in de synagoge. Na de geloofsbelijdenis (‘Luister, Israël, de HEER, onze God, de HEER is de enige, Deuteronomium 6:4), de gebeden en de lezing uit de wet wordt er uit de profeten gelezen. Vandaag staat Jezus op om dit te doen. De synagogedienaar geeft Hem de boekrol van Jesaja. Nadat Jezus de boekrol afgerold heeft, vindt Hij het gedeelte dat Hij wil lezen, een gedeelte uit hoofdstuk 61:

Het zijn bekende woorden voor de toehoorders. Woorden die gaan over de komende messias. Jezus gaat weer zitten en geeft de boekrol terug. Vervolgens zegt Hij: ‘Vandaag is de schrifttekst die jullie gehoord hebben in vervulling gegaan’(vers 21). Wat een geweldige openbaring! Jezus betrekt de woorden op zichzelf. Hij is de Messias! Hij is gekomen om armen, gevangenen, blinden en onderdrukten de blijde boodschap te brengen. Hij komt met goed nieuws: herstel van zicht en vrijlating! Ja, meer dan dat: Hij komt om het genadejaar van de Heer uit te roepen, de tijd die door God is aangewezen om zijn heil te openbaren. Je kunt hier hier een verbinding zien met het oudtestamentische jubeljaar. In het jubeljaar kregen slaven hun vrijheid terug, werden schulden kwijtgescholden en had het land een jaar rust (Leviticus 25:10). Het jubeljaar moest eens in de vijftig jaar plaatsvinden en werd aangekondigd met het blazen op de hoorn. En dat is wat Jezus nu doet: Hij kondigt het aanbreken van het koninkrijk van God aan. Het is het jaar van de bevrijding.

Wat een geweldige boodschap voor de mensen in Nazaret! Iedereen dankbaar en blij naar huis, zou je denken. Maar nee, het gaat mis, er ontstaat kortsluiting. Ja, even zijn de mensen verrast en verwonderd, maar Jezus’ woorden zijn niet genoeg. De mensen willen bewijs. Een wonder, een teken. Verwondering slaat om in verbazing, vervolgens in ongeloof, en uiteindelijk zelfs in woede. Ze drijven Jezus de stad uit, naar een berg, en willen Hem in de afgrond gooien. Maar het mislukt. Die hele menigte kan Hem niet grijpen. Jezus loopt gewoon tussen hen door en vertrekt. Zo krijgen ze hun teken, maar het is te laat. Ongeloof heeft ze in de macht.

Jij en ik zijn achtergebleven in de synagoge. Stilletjes zitten we daar. Ik wil in ieder geval graag geloven dat jij en ik niet zijn meegegaan om Hem van de berg te gooien ... De woorden galmen na. Welke uitwerking hebben ze? Wat is onze reactie? Jezus’ woorden klinken vandaag ook voor ons. Dit is het genadejaar van de Heer! Ging het in het jubeljaar om een tijdelijke en aardse vrijheid, in het genadejaar van de Heer gaat het om de definitieve bevrijding van de mens door God! Geloven we Hem op zijn woord of willen we ook een bewijs? Een bevestiging? Een bepaald gevoel of een specifieke ervaring misschien? Woorden in de Bijbel kunnen gewoon woorden blijven als we niet geloven in de kracht die erachter schuilt. Onzekerheid, ongeloof of zelfs verwerping kan dan onze reactie zijn.

Vandaag zijn de woorden uit Lucas 4 ook voor jou en mij. Je hoeft ze alleen te aanvaarden. Jezus zegt vandaag: ‘Sta je met lege handen? Ik breng je goed nieuws. Voel je je gevangen? Ik laat je vrij. Ontbreekt het je aan zicht? Ik maak het helder. Voel je je gebonden? Ik breng je vrijheid.’

Het is het genadejaar van de Heer. Geloof je Hem op zijn woord?

Emmely Post-Spreeuwenberg is hbo-theoloog en werkt voor welzijnsorganisatie Ontmoeting in Rotterdam.