Inleiding Klaagliederen

Het boek Klaagliederen bestaat uit vijf liederen. In deze liederen klaagt en treurt de schrijver over de verwoesting van Jeruzalem. Dat gebeurde in 586 voor Christus door de Babyloniërs, onder leiding van koning Nebukadnessar.

In veel bijbels vind je het boek Klaagliederen na het boek Jeremia. Dat komt omdat veel mensen vroeger dachten dat Jeremia de schrijver is van het boek Klaagliederen. In 2 Kronieken 35:25 staat: ‘De profeet Jeremia schreef een klaaglied over de dood van Josia. Nog steeds is het in Israël de gewoonte om klaagliederen te zingen over Josia. Die liederen staan in een boek met klaagliederen.’

Tegenwoordig denken de meeste mensen dat de schrijver van het boek Klaagliederen een van de tempelzangers was uit de tempel in Jeruzalem. De taal en de inhoud van het boek lijken namelijk op liederen in het boek Psalmen.

De liederen in dit boek zijn mooie voorbeelden van Hebreeuwse poëzie. In de Hebreeuwse tekst worden namelijk vaak klanken herhaald. Ook wordt er veel parallelisme gebruikt. ‘Parallellisme’ betekent dat een vers bestaat uit twee zinnen die bij elkaar horen. Die zinnen betekenen soms precies het tegenovergestelde, of ze betekenen juist precies hetzelfde, waardoor duidelijk wordt dat die zin heel belangrijk is. Bijvoorbeeld:
‘Inwoners van Jeruzalem, jullie schreeuwen het uit!
Laat je tranen maar stromen, dag en nacht,
laat ze stromen als een brede rivier.’ (Klaagliederen 2:18)

In de liederen is soms de dichter zelf aan het woord, maar soms ook de inwoners van Jeruzalem. De zinnen zijn vaak lang en klagend, waardoor je het verdriet voelt tijdens het lezen.

De Hebreeuwse titel van het boek is Echa, dat ‘ach’ betekent. Met dit woord beginnen Klaagliederen 1, 2 en 4.

In de eerste vier liederen begint ieder vers met een volgende letter van het Hebreeuwse alfabet. Het Hebreeuwse alfabet heeft 22 letters. Daarom hebben de hoofdstukken 22 verzen. Het derde lied heeft 66 verzen, omdat in dit lied steeds drie regels beginnen met een volgende letter van het alfabet. Het laatste lied heeft wel 22 verzen, maar hier beginnen de regels niet met de letters van het alfabet.

In de vertaling zie je niet welke verzen met dezelfde letter van het Hebreeuwse alfabet beginnen, en welke verzen met een andere letter beginnen.

Ieder lied heeft zijn eigen onderwerp:

In Klaagliederen gaat het steeds om het grote verdriet dat de dichter en de inwoners hebben omdat Jeruzalem verwoest is. Het gaat slecht met de mensen: ze hebben niets te eten, ze zijn gevangengenomen of ze zijn ziek.

Dat het zo slecht gaat, is volgens de schrijver de schuld van de inwoners zelf. Omdat zij verkeerd leefden, heeft God ervoor gezorgd dat vijanden de stad konden veroveren. De mensen smeken God of hij hen kan helpen, maar hij geeft geen antwoord.

Het boek Klaagliederen kun je het beste samen lezen met 2 Koningen 25:1-17. Ook daar wordt de verwoesting van de stad Jeruzalem en de tempel beschreven, maar zonder dat je merkt wat de dichter ervan vindt. In het boek Klaagliederen voel je juist het grote verdriet van de dichter. Alles is verwoest. Niet alleen de stad, maar ook de tempel. Dat betekent dat het onmogelijk lijkt om God nog te dienen. Toch blijft de dichter tot God roepen: soms woedend, soms klagend, en soms door te zeggen dat hij schuldig is.

Het boek Klaagliederen laat dus zien dat je op verschillende manieren kunt omgaan met een groot verdriet, en ook hoe je God daarbij kunt betrekken.