Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap

De geschiedenis van de handschriften in het nieuw testament

Tekstkritiek in het Nieuwe Testament

De vondst van de papyri in de twintigste eeuw

De papyri van het Nieuwe Testament werden relatief laat ontdekt. Het gaat hier meestal om kleine fragmenten van het Griekse Nieuwe Testament. En de papyri dateren uit een relatief vroege fase: de tweede tot de negende eeuw na Christus.
Vóór de twintigste eeuw waren er negen papyri bekend met fragmenten van het Nieuwe Testament. Slechts één van deze papyri was opgenomen in een kritische teksteditie (in de edities van Constantin Tischendorf). In de twintigste eeuw kwam daar verandering in. Tegenwoordig zijn er meer dan honderddertig papyri met stukken van het Griekse Nieuwe Testament bekend. Sommige beslaan maar enkele regels, maar er zijn ook een paar collecties met complete papyrusvellen teruggevonden.

Chester Beatty papyri

Een grote vondst werd gedaan toen Alfred Chester Beatty een aantal papyri van een Egyptische handelaar kocht. De vondst werd in 1931 bekend gemaakt. Deze papyri hadden een boekvorm (codex). Tussen 1933 en 1958 verschenen nog meer bladen die onderdeel waren van deze collectie in acht delen. Hier zaten drie handschriften tussen met nieuwtestamentische teksten. Deze bevatten delen van de vier evangeliën, Handelingen, de brieven van Paulus, Hebreeën en Openbaring.

P52

In 1920 kocht Bernard P. Grenfell een collectie papyri van een Egyptische handelaar. Daartussen zal een papyrus-fragment ter grootte van een bankpas, met een klein deel uit Johannes 18. Dit fragment krijgt tegenwoordig het nummer P52. Colin H. Roberts bestudeerde de collectie en zag het belang van dit fragment in en publiceerde tekst en vertaling in 1934. Hij dateerde het fragment in de eerste helft van de tweede eeuw na Christus. Daarmee is het een van de oudste nieuwtestamentische papyri die we kennen. Bijbelwetenschappers hebben deze datering gebruikt om aan te tonen dat het evangelie van Johannes uiterlijk aan het begin van de tweede eeuw geschreven moet zijn. Recent onderzoek benadrukt echter dat het dateren van papyri lastig en niet nauwkeurig is, en dat een latere datering voor dit papyrus-fragment ook mogelijk is.

Bodmer papyri

In 1952 werd in Egypte een groep van tweeëntwintig papyri ontdekt. Ze waren gekocht door de Zwitser Martin Bodmer. Er zaten delen van het Oude en het Nieuwe Testament bij, en daarnaast ook vroegchristelijke literatuur en Griekse klassiekers van Homerus en Menander.

Omgekeerde beweging

Je ziet een omgekeerde beweging tussen de overlevering van de Griekse tekst en het onderzoek naar Griekse tekst. Toen het onderzoek begon, met Erasmus, Beza en de Textus Receptus, had men handschriften uit de laatste fase ter beschikking, late minuskelteksten. In de achttiende en negentiende eeuw begonnen de handschriften uit een oudere fase, de majuskelhandschriften, een grote rol te spelen in het onderzoek. En pas vanaf de twintigste eeuw doen de handschriften uit de oudste fase, de papyri, volop mee in het onderzoek naar de tekst.

Vooruitgang?

Kun je zeggen dat we dankzij de papyri nu veel dichter bij de oorspronkelijke Griekse tekst gekomen zijn? Aan de ene kant klopt dat: de oudste papyri die we hebben dateren uit de tijd van vlak na het ontstaan van het Nieuwe Testament. Maar aan de andere kant kun je niet zeggen dat die oude papyri ook automatisch een meer oorspronkelijke tekst bieden. Ook een heel oud handschrift kan van slechte kwaliteit zijn en veel overschrijffouten bevatten.
Wel is het duidelijk dat we nu, dankzij alle vondsten in de afgelopen eeuwen, een veel beter zicht hebben op de overlevering van de tekst van het Nieuwe Testament. Met de kennis van nu kunnen we constateren dat de tekstuele basis van de Textus Receptus buitengewoon smal en aanvechtbaar is. Deze teksteditie staat relatief ver af van de oudste tekst van het Nieuwe Testament. De moderne teksteditie, zoals die van Nestle-Aland, maakt gebruik van alle handschriften die nu beschikbaar zijn. Daarmee zijn we een grote stap dichter in de buurt van de oorspronkelijke tekst gekomen.

Haal het meeste uit debijbel.nl

Word BIJBEL+ gebruiker en ontvang een Bijbel naar keuze en direct toegang tot:

  • Meer dan 20 Bijbelvertalingen (waaronder bronteksten)
  • Extra achtergrondinformatie
  • Studieaantekeningen

Als BIJBEL+ gebruiker steun je het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap om wereldwijd mensen te bereiken met de Bijbel.

Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschapv.4.17.7
Volg ons