Bronnen voor Paulus' leven

Om een beeld te krijgen van het leven en de werken van de apostel Paulus zijn we aangewezen op twee bronnen: zijn eigen brieven en het boek Handelingen. Daarnaast zijn er enkele latere, apocriefe geschriften, waarin we verhalen over Paulus vinden die grotendeels verzonnen lijken te zijn.

Tussen de jaren 50 en 60 na Christus schreef Paulus een aantal brieven. De brieven die de meeste bijbelwetenschappers beschouwen als echte brieven van Paulus, zijn: Romeinen, 1 Korintiërs, 2 Korintiërs, Galaten, Filippenzen, 1 Tessalonisenzen en Filemon.
Paulus komt in deze brieven naar voren als een gedreven evangelieprediker. Hij geeft nooit op, ondanks tegenwerking en gevaar voor eigen leven (1 Korintiërs 4:9-13; 2 Korintiërs 11:23-29). Ook verdedigt Paulus zich fel tegen persoonlijke aanvallen van christenen en collega’s uit Jeruzalem die hem geen goede apostel vinden.

Bij een aantal brieven die op naam van Paulus staan, twijfelen bijbelwetenschappers om allerlei redenen of hij wel de afzender is. Het gaat hierbij om: Efeziërs, Kolossenzen, 2 Tessalonisenzen, 1 Timoteüs, 2 Timoteüs en Titus.
In deze brieven komt Paulus naar voren als een apostel die strijdt tegen allerlei verkeerde theologische opvattingen. Tegelijk probeert hij een vaste structuur in de gemeenten aan te brengen, door middel van ‘bisschoppen’, ‘ouderlingen’ en ‘diakenen’.

Dertig tot veertig jaar na de dood van Paulus wijdt de schrijver van Handelingen een groot deel van zijn boek aan het leven en het werk van Paulus. Bijbelwetenschappers twijfelen aan de historische betrouwbaarheid van zijn verhaal.
De schrijver schetst Paulus als iemand die van stad tot stad reist om het evangelie te verkondigen. Paulus richt zich daarbij altijd eerst tot Joden. Pas wanneer die zich niet willen bekeren, richt hij zich tot niet-Joden. Hij heeft een goede band met de apostelen en de Joodse volgelingen van Jezus in Jeruzalem. Ook verricht hij enkele wonderen.

In een aantal latere, apocriefe geschriften wordt Paulus beschreven als een groot man. Hij deed veel wonderen en stierf in Rome als martelaar onder keizer Nero rond het jaar 60 na Christus.