Misverstanden in de Bijbel: Maria Magdalena was een prostituee
Zij komt driemaal voor in het Evangelie naar Matteüs, viermaal in Marcus, tweemaal in Lucas en driemaal in Johannes: Maria Magdalena, die in de HSV Maria van Magdala wordt genoemd. Magdala was een plaats in Galilea, aan de oever van het Meer van Galilea. Deze Maria wordt hoogstwaarschijnlijk ‘Magdalena’ genoemd om haar te onderscheiden van de andere vrouwen met dezelfde naam die in de Evangeliën voorkomen. Maria was de meest gebruikte vrouwennaam in de tijd van Jezus: maar liefst één op elke vier of vijf vrouwen heette zo.
Op één keer na komt Maria Magdalena alleen voor in het verhaal over het sterven en opstaan van Jezus, dus pas helemaal aan het eind van de Evangeliën. In twee Evangeliën wordt zij aan de lezers voorgesteld, namelijk in Lucas 8:2 en Marcus 16:9. Lucas schrijft:
Deze Maria had dus heel wat meegemaakt!
Matteüs, Marcus en Lucas noemen haar steeds als eerste van een groepje vrouwen. Maar het is Johannes die haar de meeste aandacht geeft: hij vertelt hoe Jezus na zijn opstanding speciaal aan haar verscheen en haar opdracht gaf om naar zijn leerlingen te gaan om over de opstanding te vertellen. Een hele eer! Waarschijnlijk is dit de reden waarom Maria ook vaak wordt vermeld in vroege na-Bijbelse geschriften. Er bestaat zelfs een apocrief Evangelie dat haar naam draagt.
Het misverstand en zijn oorsprong
Als de Bijbel zo positief over deze vrouw schrijft, waar komt dan de suggestie vandaan dat zij een prostituee was? Lucas heeft het toch ‘alleen’ over haar bevrijding van demonen?!Waarop is de slechte reputatie van Maria Magdalena gebaseerd?
In veel landen waren er eeuwenlang Magdalenahuizen voor ongehuwde moeders en hun kind(eren), zoals in Zetten in de Betuwe. Schilders zoals Titiaan beelden Maria af als zondares (dus geheel of gedeeltelijk naakt) of juist als boetvaardige vrouw. Een opera van Jules Massenet voert haar op als publieke vrouw, net als de musical Jesus Christ Superstar en diverse popsongs. Enzovoort. Dat moet wel een misverstand zijn!
De schrijver van Marcus 16:9-20 heeft dit van Lucas overgenomen.
En dat is het. Van dit misverstand weten we de bron. Hij was niet de eerste de beste. Hij was zelfs paus! Paus Gregorius I verwarde in een preek in het jaar 591 de zondares uit Lucas 7:36-50 met Maria Magdalena, die door Lucas in het daaropvolgende verhaal wordt genoemd. Over de vrouw in Lucas 7 lezen we dat zij in haar stad als zondares bekendstond en daarmee bedoelt Lucas mogelijk prostitutie. Ook lezen we dat Jezus deze vrouw vergeeft nadat zij berouw heeft getoond. Maar de naam van deze vrouw wordt niet genoemd en er is geen reden om te denken dat zij Maria Magdalena is.
Sterker nog, over Maria lezen we iets heel anders, namelijk dat Jezus haar had bevrijd van zeven demonen. Je kunt je niet voorstellen dat de altijd voorzichtige Lucas het in 7:36-50 over dezelfde vrouw heeft als in 8:1-3. Gregorius mag dan paus geweest zijn, hij had het helemaal mis. Het door hem gecreëerde misverstand is nog altijd niet verdwenen. Maria Magdalena was geen prostituee.
Het contact van Jezus met beide vrouwen, de anonieme zondares en Maria Magdalena, laat zien dat Hij vrouwen een grote plaats gaf in zijn werk. Beiden werden gered uit een moeilijke situatie en toonden Hem hun dankbaarheid. Maria deed dit als medefinancier van zijn openbare optreden (Lucas 8:1-3).
Boek Vijftig nieuwe misverstanden uit de Bijbel
Deze blog is gebaseerd op een hoofdstuk uit Vijftig nieuwe misverstanden uit de Bijbel van Dr. Pieter J. Lalleman, een ontspannen maar gedegen introductie op de Bijbel. Sommige misverstanden komen voort uit keuzes die bijbelvertalers hebben gemaakt, andere uit het feit dat wij in een heel andere tijd en cultuur leven dan de bijbelschrijvers. Het boek is heel geschikt voor bespreking in een bijbelstudiegroep of als cadeau aan iemand die nog niet heel bekend is met de Bijbel.
