De strijd zit in de gedachten

Door Hedwig Komproe

Sommige Bijbelteksten gaan al jaren met je mee, andere lichten ineens extra op. In deze serie nemen acht voorgangers en theologen ons mee naar een Bijbeltekst die voor hen een speciale betekenis heeft. Vandaag Hedwig Komproe over Filippenzen 4.

Racisme en discriminatie zijn de laatste weken volop in de aandacht. Black Lives Matter ging ook in ons land de barricades op. Ook ik ken het probleem uit ervaring. Drie verzen uit Filippenzen 4 helpen me om ermee om te gaan.

Mijn kinderen vinden me vaak te inschikkelijk over racisme. Door alleen goedaardigheid komt er nooit verandering, is hun mening. Per slot van rekening gaan velen die in Nederland geboren en getogen zijn, gebukt onder gevolgen van racisme, alleen maar omdat ze een ander kleurtje hebben. Vroeger zei ik wel eens dat ik niet gediscrimineerd werd. Maar dat was tot op zekere hoogte een individuele ontkenning van de werkelijkheid en soms een bewuste overlevingsattitude omdat ik geen zin had in gedoe. Wanneer je je als ‘anderskleurige’ niet gediscrimineerd voelt, wil niet zeggen dat het niet gebeurt.

In de afgelopen weken heb ik als zwarte predikant en theoloog in de media bevestigd dat er hier racisme bestaat. Ik plaatste het in een Bijbels perspectief van gelijkwaardigheid. Ook heb ik stilgestaan bij het waarom van de haat die eraan ten grondslag ligt. En bij hoe ik erop reageerde. Vroeger was mijn motto, als ik racistisch behandeld werd, altijd: ‘If you can’t beat them, join them’ (Als je ze niet kunt verslaan, doe met ze mee). Tot mijn bekering 20 jaar geleden, toen ik een persoonlijke ervaring had met de heilige Geest in mijn woning op Curaçao. Vanaf dat moment was God leidend in mijn leven en spiegelde ik mijn leven aan de Bijbel. Een Bijbeltekst waar ik vrede en rust uithaal komt uit Filippenzen 4.

Deze tekst is sinds jaren mijn favoriete Bijbeltekst. Hij geeft mij naast rust ook hoop. Ik weet inmiddels uit ervaring dat, waar ik ook in verkeer, het altijd goed komt. Net als ieder mens heb ik in mijn 62 levensjaren pieken en dalen gekend. Ik heb deze drie verzen juist in de diepe dalen werkelijkheid zien worden. In het begin ervoer ik die verzen niet zoals ik ze momenteel ervaar. Achteraf heb ik ze bewaarheid zien worden: na iedere periode van tegenslag kwam er weer blijdschap en vreugde. Achteraf zag ik waartoe de diepe dalen hebben gediend. Door schade en schande verkreeg ik wijsheden die mij anders nooit eigen waren geworden. Uiteindelijk is het altijd goed gekomen en zal het altijd goed zijn – in die zin dat God zijn kinderen nooit in de steek laat. Soms begrijpen we Hem niet. Het gaat hier echter niet om begrijpen, maar om geloven.

Maar dat begreep ik pas op mijn 40ste. Voor mijn bekering stelde ik me mentaal gerust met een oud-Nederlands gezegde: ‘Een mens lijdt dikwijls het meest onder ‘t lijden dat hij vreest, doch dat nooit op komt dagen’. Dat gaf kalmte – vooral een rationele geruststelling, gelet op de externe omstandigheden. De goddelijke rust is anders. Dat is een geestelijke vredigheid die van binnen naar buiten komt. Het moet er dus wel eerst in zitten. Dat kan alleen de heilige Geest doen.

Ook in mijn werk als psycholoog, waar ik regelmatig gebruikmaak van cognitieve technieken uit de Rationele Emotieve Therapie, waarbij (kort door de bocht) het verstand de gevoelens bepaalt, denk ik aan de bovengenoemde Bijbeltekst. Door het denken te sturen kan men de emoties en daardoor ook de uiteindelijke gevolgen bepalen. Volgens mij komt vers 8 daarop neer: ‘Voorts, broeders, al wat waar, al wat waardig, al wat rechtvaardig is, al wat rein, al wat beminnelijk, al wat welluidend is, al wat deugd heet en lof verdient, bedenkt dat.’ Waar men zijn aandacht op richt zal doorslaggevend zijn voor de resultaten in ieders persoonlijk leven. Dit geldt ongetwijfeld ook voor het racismedebat. Focus dus op die dingen die goed of waar zijn, kortom: die deugen. Ik moet evangelist Morris Cerullo gelijk geven met zijn lijfspreuk: ‘The battle is in the mind’ (de strijd zit in de gedachten).
De Bijbel – Gods Woord – kwam daar al mee vóórdat de psychologie als wetenschap bestond. Sterker nog: het Woord – Christus, zie Johannes 1:1 – was er al vóór alles. Of was het Woord juist de psychologie? Ach, waar maak ik mij druk over. Ik dank God voor beide. En wat racisme in Nederland betreft: de vrede die alle verstand te boven gaat, behoedt mijn hart en gedachten in Christus Jezus.

Hedwig Komproe
Is psycholoog, theoloog, predikant van de Pinkstergemeente New Song Amsterdam en daarnaast samen met zijn echtgenote gezinshuisouder in de jeugdzorg.