Efeze in de Bijbel

Efeze was een stad in het westen van het huidige Turkije. In de tijd van het Nieuwe Testament was het een van de grootste en belangrijkste steden van het Romeinse rijk. De stad bestond al vanaf de negende eeuw voor Christus. Vanaf die tijd werd de stad geregeerd door veel verschillende rijken en heersers. In het jaar 133 voor Christus werd de stad deel van het Romeinse rijk.

In Efeze stond de tempel van Artemis. Die tempel was een van de zeven wereldwonderen, en is vaak herbouwd. In die tijd hadden wel meer steden een god of godin die het belangrijkst voor hen was. Voor Efeze was dat de godin Artemis.
In opgravingen in Efeze zijn ook tempels voor andere goden gevonden, een theater met ruimte voor 24000 personen (zie Handelingen 19:29) en een bibliotheek.
Er was al eeuwenlang een Joodse gemeenschap in Efeze, maar we weten niet hoe groot die in de tijd van het Nieuwe Testament was. In Handelingen 18:26 wordt de synagoge in Efeze genoemd.

Efeze was een belangrijke stad voor het vroege christendom. Volgens de kerkvader Irenaeus (tweede eeuw na Christus) was de gemeente daar gesticht door Paulus. Paulus schrijft dat de mensen in Efeze openstaan voor zijn werk, maar er ook veel tegenstand is (1 Korintiërs 16:8-9). Volgens het bijbelboek Handelingen bleef Paulus drie jaar in Efeze om de jonge gemeente te onderwijzen (Handelingen 20:31). Eerst onderwijst hij in de synagoge, maar als zijn boodschap daar niet wordt geaccepteerd, verplaatst hij zijn onderwijs naar de school van Tyrannus (Handelingen 19:9) .
Volgens Handelingen komen de zilversmid Demetrius en zijn collega’s in opstand tegen de prediking van Paulus. Demetrius maakt kleine beeldjes van de tempel van Artemis. Hij vindt dat Paulus Artemis beledigt. Daarnaast is hij bang dat hij zijn bron van inkomsten verliest (Handelingen 19:23-40).
Paulus schreef de eerste brief aan de Korintiërs in Efeze. De brief aan de Efeziërs was oorspronkelijk niet aan Efeze gericht (hier lees je daar meer over). Volgens 1 Timoteüs 1:3 is 1 Timoteüs aan Timoteüs gericht, die op dat moment in Efeze verblijft.

Volgens oude christelijke tradities zou de apostel Johannes Zebedeüs het laatste deel van zijn leven in Efeze gewoond hebben en daar het evangelie volgens Johannes geschreven hebben. Hier is geen historisch betrouwbaar bewijs voor.