Wat is een dienaar van de HEER?

In de Bijbel worden verschillende mensen beschreven als dienaren van God. In vier passages in Jesaja wordt op een heel eigen manier gesproken over de dienaar van de HEER. In het Nieuwe Testament worden deze passages toegepast op Jezus.

Een dienaar of een dienares is ondergeschikt aan een ander, bijvoorbeeld aan een koning. Maar het woord kan ook een religieuze betekenis hebben. Dan verwijst het naar:

In het bijbelboek Jesaja (Jesaja 40-55) speelt de dienaar van de HEER een belangrijke rol. Vier passages, de zogenaamde ‘knechtsliederen’, gaan over hem. Er is veel gediscussieerd over de identiteit van deze knecht. Maar in Jesaja lijkt er geen sprake te zijn van één knecht van de HEER. Er wordt gesproken over verschillende knechten:

De dienaar is in Jesaja 40-55 de schakel tussen het volk van Israël en vrome mensen die de HEER willen volgen. Mensen horen niet langer van nature bij het volk van God, maar ze horen er pas bij als ze luisteren naar de stem van de dienaar (Jesaja 50:10). Zo ontstaat er een groep ‘dienaren van de HEER’ (Jesaja 54:17).

De schrijvers van het Nieuwe Testament hebben de teksten over de lijdende dienaar van de HEER toegepast op Jezus. Soms wordt op een indirecte manier verwezen naar Jesaja (zie 1 Korintiërs 15:3 en Filippenzen 2:6-11). Op andere plaatsen citeren de auteurs een tekst over de dienaar en passen die toe op Jezus. Zie bijvoorbeeld:

De nieuwtestamentische schrijvers brengen het leven en sterven van Jezus in verband met de figuur van de dienaar. Zo benadrukken ze dat het optreden en het lijden van Jezus passen in de oudtestamentische traditie. Ze zien Jezus als Gods dienaar bij uitstek.