Profeten in het Oude Testament
Een profeet is in het Oude Testament een persoon die een boodschap van God doorgeeft aan de mensen.
Terminologie
Het woord ‘profeet’ is een vertaling van de Hebreeuwse term navi. Dat is de meest gebruikelijke aanduiding voor profeten in het Oude Testament. Er zijn nog twee andere benamingen voor personen met eenzelfde soort bezigheid als profeten:
- Ziener (chozè of roè): Volgens 1 Samuel 9:9
werd een profeet vroeger een ‘ziener’ (roè) genoemd. - Godsman (isj elohim).
Profetie in het Oude Nabije Oosten
Profetie kwam niet alleen in het Oude Israël voor, maar ook in de landen om Israël heen. In de literatuur van verschillende volken uit het Oude Nabije Oosten zijn verwijzingen te vinden naar profeten, bijvoorbeeld in Ugaritische en Mesopotamische teksten.
Hoe werd iemand profeet?
Een profeet was iemand die kon spreken namens God. Goddelijke inspiratie was de enige voorwaarde om als profeet te kunnen optreden. De achtergrond van profeten was dan ook heel verschillend. Zo zijn er in de Bijbel voorbeelden te vinden van profeten die van beroep schaapherder, priester
In welke bijbelboeken komen profeten voor?
Profeten komen we tegen in verschillende delen van het Oude Testament:
- In de Pentateuch
– Bepaalde personen in de eerste vijf boeken van de Bijbel worden ‘profeten’ genoemd. Het bekendste voorbeeld is Mozes (Deuteronomium 18:20-22 ). In de Pentateuch staan ook voorschriften voor profetie (onder andere in Deuteronomium 13:2-6 ). - In de historische boeken – Vooral in de boeken Jozua
tot en met 2 Koningen staan veel verhalen over profeten, bijvoorbeeld over Elia en Elisa . - In de profetische boeken – Deze boeken bestaan voor het grootste deel uit profetieën. Ze zijn vernoemd naar een profeet, zoals Jesaja
of Amos . Het boek Jona is een uitzondering; dat is een verhaal over een profeet.
Indeling van de profetische teksten
Op grond van de periode waarin ze optraden, worden de profeten vaak ingedeeld in twee groepen:
- Vroege profeten
: de profeten die voorkomen in de eerste zeven historische boeken van de Bijbel (Jozua tot en met 2 Koningen ). - Late profeten: de profeten naar wie een profetisch boek vernoemd is.
Deze laatste groep (late profeten) kan onderverdeeld worden in:
- Klassieke profeten
: profeten die leefden vóór de ballingschap . - Post-exilische profeten
: profeten die leefden na de ballingschap.