Habakuk: bijbelboek

Het boek Habakuk is het achtste boek van het Twaalfprofetenboek.

Titel van het boek

Het boek Habakuk is genoemd naar een profeet met dezelfde naam. Over deze Habakuk is verder niets bekend. Uit de inhoud van het boek kan afgeleid worden dat hij waarschijnlijk optrad in Juda rond het jaar 600 voor Christus.
Opvallend is dat de tekst geen directe verwijzing bevat naar Juda, Israël, Jeruzalem, Sion of naar andere Judese plaatsnamen.

Inhoud

Het eerste hoofdstuk is een discussie tussen God en Habakuk. Habakuk vraagt waarom God geen redding brengt uit onrecht en geweld. God antwoordt hierop door de komst van de Chaldeeën aan te kondigen. Habakuk klaagt dat de Chaldeeën meedogenloos zijn.
Het tweede hoofdstuk bestaat uit een orakel tegen mensen die onrecht doen.
Het laatste hoofdstuk is een gebed van Habakuk. Dit gaat over Gods optreden om zijn volk te redden.

Thema

Het gaat in het boek Habakuk om de vraag naar God en de macht van het kwaad. De profeet wijst in Habakuk 1:2-4 op het kwaad in eigen kring in Juda en Jeruzalem. Men kan hier denken aan de koningen Joachaz en Jojakim, van wie in 2 Koningen 23:31-24:4 een weinig positief beeld wordt geschilderd.
Een belangrijk thema is de klacht over het voortduren van onrecht en geweld, mede door de komst van de Chaldeeën. De profeet wordt gekweld door de vraag hoe het komt dat onschuldige mensen zoveel kwaad kan treffen. Habakuk roept zijn hoorders op niet te twijfelen, maar te vertrouwen op God en zijn bevrijdende macht.

Kenmerken

Habakuk bevat verschillende tekstsoorten, zoals klaagliederen, strafaankondigingen, en een orakel en een hymne. Opvallend zijn de wee-roepen in het tweede hoofdstuk.
De stijl van Habakuk is poëtisch en beeldend. Opvallend is de vergelijking van de Chaldeeën met vissers (Habakuk 1:15-17).
De toon is dreigend en verwijtend in de eerste twee hoofdstukken, maar hymnisch en gedragen in het gebed aan het slot. Door het hele boek heen treedt een ik-figuur op, waardoor de tekst een persoonlijk karakter heeft.

Aansluiting bij andere bijbelboeken

Habakuk vormt een tweeluik met het voorafgaande boek Nahum. Nahum kondigt het einde van de Assyriërs aan. Habakuk klaagt vooral over de onderdrukking door hun opvolgers. Nahum begint met een loflied op God als machtige helper, en Habakuk eindigt ermee.
Habakuk 2:4 is een vers dat veel geciteerd wordt in het Nieuwe Testament: ‘de rechtvaardige zal leven door zijn trouw.’ Het wordt geciteerd in Romeinen 1:17, Galaten 3:11 en Hebreeën 10:38.