Een Joodse kijk op het Nieuwe Testament
Er is een nieuwe studiebijbel verschenen: Het Nieuwe Testament met Joodse toelichtingen
Het volgende interview is een korte versie van dit uitgebreidere gesprek
Wat was de motivatie achter jullie boek?
‘Ons doel was om Joden kennis te laten maken met het Nieuwe Testament, een belangrijke bron voor Joodse geschiedenis. Maar ook een tekst die heeft bijgedragen aan Jodenhaat. Daarnaast willen we christenen laten zien hoe Joods het Nieuwe Testament eigenlijk is.’
Waarom is er nu pas een Joodse commentaar op het Nieuwe Testament?
‘Vroeger mochten Joden vaak geen academische studie doen naar christelijke teksten. Dit werd tegengehouden door christelijke universiteiten. Maar ook door sommige Joden zelf, want het Nieuwe Testament werd gezien als een bron van Jodenhaat. Pas de laatste decennia zijn er genoeg Joodse geleerden om dit werk te doen.’
Hoe verhoudt dit boek zich tot eerdere Joodse interpretaties van het Nieuwe Testament?
‘Joden bestuderen het Nieuwe Testament pas sinds de late negentiende eeuw, vaak om antisemitische opvattingen te weerleggen. Sommige vroege studies stelden dat Jezus niets nieuws bracht en dat Paulus de Joodse traditie verdraaide. Deze opvattingen kloppen niet; in ons boek corrigeren we deze en andere misverstanden over Jezus, Paulus en Maria op basis van betere historische kennis.’
Kom naar de lezing van Amy-Jill Levine
Het Nieuwe Testament met Joodse toelichtingen wordt op woensdag 13 november gepresenteerd in Utrecht, in de Geertekerk, tijdens een gratis publiekslezing. Ontdek tijdens dit avondvullende programma meer over het Nieuwe Testament en de waarde daarvan door op zoek te gaan naar de Joodse wortels van de Bijbel. De hoofdspreker van deze avond is prof. dr. Amy-Jill Levine (hoogleraar Joodse Studies en Nieuwe Testament). Zij is een internationaal bekende Bijbelwetenschapper en een van de twee redacteuren van Het Nieuwe Testament met Joodse toelichtingen. Levine zal spreken in het Engels.
Jullie zeggen dat het Nieuwe Testament onderdeel is van de Joodse geschiedenis. Wat bedoelen jullie daarmee?
‘Jezus was een Jood en zijn volgelingen gebruikten Joodse teksten. Ook Paulus was een Jood, en wilde geen nieuwe religie oprichten. Daarom maakt het Nieuwe Testament deel uit van de Joodse geschiedenis.’
Wat betekent het dat de schrijvers van de toelichtingen en de essays Joods zijn?
‘“Joods” gaat niet alleen over een religie, maar het verwijst ook naar gemeenschappelijke voorouders, een land en een taal. Onze auteurs komen uit diverse Joodse stromingen, van orthodox tot seculier humanistisch. Een diverse groep dus.’
Zijn er messiaans-Joodse auteurs betrokken bij dit boek?
‘Nee, we wilden niet de indruk wekken dat het boek Joden wil bekeren tot het christendom. Wel hebben we een essay opgenomen over messiaans Jodendom. En we hebben contact gehad met messiaans-Joodse collega’s om hun opvattingen goed weer te geven.’
Wat zijn de lastigste teksten in het Nieuwe Testament voor Joodse geleerden?
‘Sommige verzen hebben bijgedragen aan Jodenhaat. Denk aan Matteüs 27:25, waarin "heel het volk" zou hebben geroepen dat Jezus’ dood hen mag worden aangerekend. Of Johannes 8:44, waar Jezus zegt dat de Joden kinderen van de duivel zijn. We plaatsen zulke verzen in hun historische context en laten zien hoe ze tegenwoordig kunnen worden begrepen. Maar we bagatelliseren die teksten niet.’
Hoe draagt dit boek bij aan de Joods-christelijke dialoog?
‘Ons boek wordt veel gebruikt in dialooggroepen, onderwijs en christelijke seminaries. Het helpt priesters en predikanten om antisemitische opmerkingen in hun preken te vermijden.’
Hoe reageren mensen op het boek?
‘De reacties zijn meestal heel positief. In Duitsland bijvoorbeeld hebben protestantse bisschoppen het boek cadeau gedaan aan alle kerken in hun regio. Joodse lezers worden vaak verrast door de inhoud van het Nieuwe Testament, en sommige christenen ontdekken de Joodse context voor het eerst.’
De spanningen in het Midden-Oosten lopen weer op. Welke impact heeft dat op jullie en welke rol kan dit boek spelen?
‘De spanningen raken ons persoonlijk, vooral omdat sommige van onze auteurs of hun familie en vrienden in Israël wonen. Voor velen is het werken aan dit project een positieve bezigheid geweest, die hoop biedt op vrede en wederzijds begrip, ondanks de verschrikkingen om ons heen.’
Hoe ziet de toekomst eruit voor de Joodse studie van het Nieuwe Testament?
‘Tegenwoordig zijn Joodse deskundigen op dit gebied geen zeldzaamheid meer. We zijn steeds beter in staat de Joodse context van het Nieuwe Testament te begrijpen, met meer kennis van teksten uit die tijd zoals de Dode Zeerollen en archeologische vondsten. We zien duidelijker hoe Jezus en Paulus passen binnen het Jodendom van hun tijd. Dit begrip kan helpen om misverstanden en wantrouwen tussen Joden en christenen te verminderen.’
