Nieuwe schepping

We leven in een tijd waarin robots en computers ons leven steeds makkelijker maken. En we hopen dat dit in de toekomst alleen nog maar meer het geval zal zijn. Dat biedt kansen om grenzen te verleggen. Nieuwe ontwikkelingen tussen mens en technologie kunnen dan in mogelijkheden voorzien om pijn en sterfte te verminderen. Het eeuwig leven lijkt daarmee binnen bereik te liggen (Transhumanisme).

Tegelijk beseffen we dat alles aan vergankelijkheid onderworpen is. Ook technologie ontkomt daar niet aan. Zelfs wie ernaar streeft de informatie die in onze hersenen zit en die bij onze persoonlijkheid hoort los te maken van ons lichaam, moet daarvoor gebruikmaken van ‘vergankelijke’ hardware. Baanbrekende technologieën zijn niet in staat die vergankelijkheid tegen te gaan.

Tegenover het huidige techno-futurisme, dat vaak weinig waarde aan het lichaam toekent, staat in de Bijbel de hoop op de opstanding van de totale mens voorop. In de Bijbel blijft de ideale toekomst van het eeuwig leven dus niet beperkt tot de bevrijding van de ziel/geest. Zonder lichaam is de voortgang van de mens niet verzekerd. Dat betekent dat het lichaam zich in de Bijbelse boodschap niet van de mens laat scheiden, maar onlosmakelijk verbonden is met het mens-zijn. De hoop voor de toekomst van het lichaam hoort dus bij de kern van het evangelie.

In het Oude Testament is er al sprake van de verwachting van een ‘nieuwe hemel en een nieuwe aarde’ (Jes. 65:17; 66:22). Maar sterker dan in het Nieuwe Testament wordt die verwachting op een ‘aardse’ manier ingevuld, waarbij er een doorgaande lijn is tussen de huidige schepping en de vernieuwing ervan. Hoewel de theologie meestal geen aandacht besteedt aan het onderscheid tussen ‘nieuwe hemel’ en ‘nieuwe aarde’, verwijst ‘nieuwe hemel’ mogelijk naar een nieuwe toestand van Gods woonplaats.

De uiteindelijke toekomst van deze nieuwe schepping rust op de belofte dat God dood en vergankelijkheid overwint (Jes. 25:8). Volgens het Nieuwe Testament ligt de uitvoering daarvan bij Jezus Christus. Door zijn overwinning op de dood – of: door zijn opstanding – wordt de beloofde nieuwe hemel en aarde gerealiseerd. De opstanding van de messias biedt daarmee een nieuw begin in de verwachting van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Het wordt de basis voor de verwachting van de voltooiing van de nieuwe schepping, waar Gods wil gebeurt en gerechtigheid woont (2 Petr. 3:13; Op. 21:1-5). God bevrijdt dus uiteindelijk niet alleen de mens, maar de hele schepping van alle negatieve beperkingen, vergankelijkheid en dood. De christelijke hoop getuigt niet van een verlossing uit het lichaam, maar van een verlossing met het lichaam (Duurzaamheid en Dieren en de Bijbel).

Het is juist deze hoop op het opstandingslichaam waardoor het christelijke getuigenis geen genoegen neemt met het menselijk sterven en de dood (al neemt het die wel volstrekt serieus). Het Bijbelse geloof in de opstanding van het leven getuigt van een toekomst waarin het leven zijn eeuwige voortzetting en verheerlijking vindt. Dat geloof is van een heel andere orde dan pogingen om een klinisch dood lichaam in te vriezen, in de hoop het weer tot leven te wekken wanneer de techniek en de geneeskunde verder gevorderd zijn.

Door te spreken over een verheerlijking van de mens bij de opstanding gaat het Bijbelse getuigenis verder dan een renovatie van het leven. Het verlossingswerk van Christus zorgt voor een transformatie van het leven dat alleen door God aan deze schepping kan worden gegeven. Dat toekomstige leven kenmerkt zich volgens de Bijbel door een onvoorstelbare perfectie en onvergankelijkheid. God zal in de toekomst niet alleen de gestorven gelovigen opwekken, maar hun een leven geven dat ver boven de huidige levenssfeer uitgaat.

Dit eeuwige leven in het komende rijk is in de christelijke theologie regelmatig slechts sober behandeld, door de overheersende aandacht voor de individuele christen als ‘nieuwe schepping’ (2 Kor. 5:17). De laatste decennia groeit echter de interesse voor de collectieve ‘nieuwe hemel en aarde’ en ontstaat ook meer oog voor de kosmische dimensies van het koninkrijk van God. De Bijbel verbindt het collectieve en individuele door bij beide de term ‘nieuwe schepping’ en de begrippen van wedergeboorte en vernieuwing te gebruiken. Vanuit die overweging is de voleinding van de mens onderdeel van het grote proces van de vernieuwing van de schepping als geheel. De vervulling van de Bijbelse belofte van een nieuwe hemel en een nieuwe aarde is dan het antwoord op de – soms te zeer op het eigen individuele lot gerichte – menselijke zoektocht naar het eeuwige leven.