Wie was Mozes in de Bijbel?

Mozes leidt het volk van Israël uit de slavernij van Egypte naar het beloofde land Kanaän. Onderweg ontvangt hij op de berg Sinai de wetten van God.
Vlak voordat het volk het land Kanaän binnentrekt, neemt Mozes afscheid en sterft hij.

In het Egyptisch betekent Mozes: de zoon van (…). In het Hebreeuws betekent het: uit het water trekken. Mozes krijgt deze naam van een Egyptische prinses. Zij vindt Mozes in een mand aan de oever van de Nijl, en adopteert hem als haar zoon (Exodus 2:10).
Mozes’ echte ouders zijn Amram en Jochebed. Zij horen bij het volk van Israël, dat in Egypte onderdrukt wordt.

Mozes groeit op in het paleis van de farao. Maar als hij volwassen is, doodt hij een Egyptische slavendrijver. Dan moet hij vluchten naar het land Midjan. Daar trouwt hij met Sippora, de dochter van de priester Jetro (Exodus 2:21). Samen krijgen Mozes en Sippora twee zonen: Gersom en Eliëzer.
Als Mozes op een dag de kudde van zijn schoonvader Jetro aan het hoeden is, verschijnt God aan hem vanuit een brandende doornstruik. Hij geeft Mozes de opdracht om het volk van Israël uit Egypte te bevrijden en naar het land Kanaän te brengen. Zijn broer Aäron zal hem daarbij helpen.

Mozes en Aäron bevrijden de Israëlieten uit Egypte en leiden het volk veertig jaar rond in de woestijn. Tijdens deze reis komen ze bij de berg Sinai. Daar krijgt Mozes van God twee stenen platen met de 10 geboden (Exodus 20:1-17). Daarnaast ontvangt hij van God nog meer regels en aanwijzingen over hoe het volk met God en elkaar moet omgaan.
Vlak voordat de Israëlieten Kanaän binnentrekken, houdt Mozes een afscheidsrede. Daarin geeft hij het volk de opdracht om zich straks, in het land Kanaän, aan alle wetten en geboden te houden. Daarna sterft Mozes. Hij wordt hij opgevolgd door Jozua.

In de traditie is Mozes aangewezen als de schrijver van de boeken Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium. Daarom worden deze boeken ook wel ‘de vijf boeken van Mozes’ genoemd.
Daarnaast wordt Mozes op allerlei plaatsen in de Bijbel genoemd als degene door wie God zijn wetten aan zijn volk heeft gegeven (zie bijvoorbeeld Johannes 1:17).