4. Exodus 20:10: De zevende dag: tijd om te genieten

De tien woorden in Exodus 20 kennen we vooral als ‘de tien geboden’. Tien leefregels die je vertellen wat je moet doen en vooral: wat je moet laten. Maar eigenlijk zijn het tien vrijheden, tien woorden als richtsnoer voor een leven dat vrij is van de dwang om God te vangen in beelden, een leven dat vrij is van vloeken, jaloezie, afgunst en geweld.

In Exodus 20:10 komen we het vierde gebod tegen, en daarin klinkt de hele schepping mee, want het vierde woord van bevrijding verwijst regelrecht naar het scheppingsverhaal in Genesis 1. De schrijvers van Exodus leggen het verband heel duidelijk in vers 11: ‘want in zes dagen heeft de HEER de hemel en de aarde gemaakt […] op de zevende dag rustte hij. Daarom heeft de HEER de sabbat gezegend en heilig verklaard.’ We komen hier het werkwoord qāḏaš tegen. Het wordt vaak vertaald met ´heiligen´, maar de grondbetekenis is eigenlijk ´apart zetten´. God zette de zevende dag apart van de andere dagen, als een geheiligde tijd: een zalige tijd, zou je kunnen zeggen. Zoals God op de zevende dag uitrustte en genoot van de schepping, zo gunt Hij ons een tijd die vrij is van ‘moeten’: een tijd om te genieten, te herademen, tot rust te komen. Er moet een tijd van werken zijn, maar ook een tijd van rust en ontspanning. Dat is de wijsheid van het vierde gebod, dat geldt voor mens en dier. Ook voor het vee moet er een zevende dag zijn: een dag waarop de dieren alleen maar grazen en weiden. (JDP)

Vragen: Waarom zou God gebieden dat ook de dieren mogen rusten op de sabbat? Wat kan dit betekenen voor hoe we in onze tijd met ‘landbouwhuisdieren’ – o.a. koeien, geiten, schapen, varkens – omgaan?