Uw koninkrijk kome - 4/10

Veel westerse christenen vinden Gods koninkrijk, Gods nieuwe wereld, maar een lastig idee. Ja, het is een mooi streven voor kerk en samenleving om beter te gaan leven – zelf je steentje bijdragen aan het koninkrijk. Als je het zo opvat, is de wekelijkse bede in het Onzevader prima. Maar een helemaal andere, nieuwe wereld, die de oude echt vervangt? Prima, maar nog eventjes wachten tot de kinderen groot zijn of de studie af is. Iemand die woont in de troosteloze ellende van een sloppenwijk, zonder eten, zonder toekomst, zal de onrechtvaardigheid van onze wereld veel vaker en harder voelen dan rijke mensen.

Gods koninkrijk is misschien wel het belangrijkste onderwerp van de Bijbel. Dat lijkt een wat stevige uitspraak – is Pasen niet belangrijker? Of het grote gebod dat we God en elkaar moeten liefhebben? Nee, want uiteindelijk zijn ook Pasen en het grote gebod noodzakelijke stappen in de richting van Gods koninkrijk, Gods nieuwe wereld. Het wachten is tot die nieuwe wereld definitief zal aanbreken, zegt de Bijbel.

In de tijd van het Oude Israël waren er twee ideeën, twee manieren van denken die later samen de basis vormden voor het idee van Gods koninkrijk, Gods nieuwe wereld. Het eerste idee is God als koning van de wereld, en het tweede idee is Gods ingrijpen in de geschiedenis. Beide vind je terug in het Oude Testament.

Vaak werden deze teksten geschreven in een tijd dat het volk het moeilijk had: ze werden onderdrukt of bedreigd, en zagen geen uitweg meer. En in zo’n situatie vertelden ze elkaar: laten we blijven geloven, en blijven doen wat God van ons vraagt. Het kán niet lang meer duren voordat God zijn nieuwe wereld laat beginnen!

Als je bidt ‘uw koninkrijk kome’, zeg je eigenlijk: ik leef in de ‘oude wereld’, maar ik weet dat God een nieuwe, betere wereld wil laten komen. Nu is er nog de oude wereld, maar ik vraag of God de nieuwe wereld, zijn koninkrijk, mag aanbreken.

Joodse teksten over Gods koninkrijk en Gods messias gaan altijd over de toekomst. De messias is er nog niet. Dat is écht anders in het Nieuwe Testament: Jezus is de messias, de verwachtingen zijn uitgekomen, God heeft ingegrepen in de geschiedenis. Als je het Joodse idee van een oude en een nieuwe wereld volgt, zou je denken dat de oude nu voorbij zou moeten zijn. Maar dat is in het Nieuwe Testament niet zo. Het koninkrijk is al begonnen, maar het is er nog niet helemaal. We staan met één been in de nieuwe tijd, en met één been in de oude. We leven in een tussentijd. En bij die tussentijd hoort dat je niet altijd ervaart dat Gods koninkrijk al begonnen is.

Het is tegenwoordig tamelijk populair om te zeggen dat we moeten werken aan Gods koninkrijk. Samen kunnen we het realiseren; als kerk, als gelovigen, kunnen we er een belangrijke rol in spelen dat het definitief aan gaat breken. Maar hoe Bijbels is deze gedachte eigenlijk? Eerlijk gezegd niet heel erg Bijbels. Uiteindelijk neemt God zelf het initiatief. Niet de mens, maar God bepaalt of en wanneer zijn nieuwe wereld komt.

We kunnen als mensen het koninkrijk niet sneller definitief laten aanbreken, daarover gaat alleen God zelf. Maar het koninkrijk is al wel begonnen. Wat we dus wel kunnen doen, is in ons doen en laten uit te stralen dat wij bij Gods nieuwe wereld horen, en zo al iets laten zien aan anderen wat die nieuwe wereld betekent.