Israël verslaat de koning van Arad

21¹In de Negev-woestijn lag de stad Arad. De koning van die stad was een Kanaäniet. Hij hoorde dat de Israëlieten via de stad Atarim op weg waren naar zijn stad. Hij viel de Israëlieten aan, en nam een aantal van hen gevangen.

²Toen deden de Israëlieten een belofte aan de Heer. Ze zeiden: ‘Als u ervoor zorgt dat wij onze vijanden verslaan, zullen we hun steden helemaal verwoesten.’ ³De Heer deed wat de Israëlieten wilden. Hij zorgde ervoor dat ze de Kanaänieten versloegen. De Israëlieten doodden alle mensen, en ze verwoestten hun steden.

De plaats waar dat gebeurde, noemden ze Chorma.

De Heer straft het volk met slangen

⁴De Israëlieten reisden verder, van de berg Hor in de richting van de Rietzee. Ze moesten om het land Edom heen reizen.

Onderweg werd het volk ongeduldig. ⁵Ze zeiden tegen God en tegen Mozes: ‘Waarom hebben jullie ons uit Egypte weggehaald? Moeten we hier sterven in de woestijn? We hebben geen brood en geen water. En we hebben zo’n hekel aan dat afschuwelijke manna.’

⁶Toen stuurde de Heer giftige slangen op de Israëlieten af. Heel veel mensen werden gebeten en stierven.

Mozes maakt een slang van koper

⁷Toen kwamen er mensen bij Mozes die zeiden: ‘We hebben een grote fout gemaakt. Want we hebben ons verzet tegen u en tegen de Heer. Vraag alstublieft aan de Heer of hij ons van die slangen wil bevrijden.’ Toen bad Mozes voor het volk.

⁸De Heer zei tegen Mozes: ‘Maak een slang van koper en zet die op een paal. Iedereen die gebeten is, moet naar die slang kijken. Dan zal hij blijven leven.’

⁹Mozes maakte een slang en zette die op een paal. Iedereen die gebeten was en die omhoogkeek naar de koperen slang, bleef leven.

De Israëlieten reizen verder

¹⁰De Israëlieten reisden verder, en zetten hun tenten op in Obot. ¹¹Van Obot gingen ze verder naar Ijje-Haäbarim. Die plaats ligt in de woestijn ten oosten van Moab. ¹²En daarna zetten ze hun tenten op in het dal van de rivier de Zered.

¹³Weer reisden ze verder. Hun volgende kamp was aan de overkant van de rivier de Arnon. Die rivier stroomt door de woestijn. Het is de grens tussen het land Moab en het gebied van de Amorieten. ¹⁴(De Arnon wordt ook genoemd in het Boek van de Oorlogen van de Heer. Daar staat: ‘De stad Waheb ligt in Sufa, bij de riviertjes die samen de Arnon vormen. ¹⁵Die riviertjes lopen tot de plaats Ar, bij de grens met Moab.’)

¹⁶De Israëlieten gingen verder naar de bron bij Beër. Daar had de Heer tegen Mozes gezegd: ‘Roep het volk bij elkaar, dan zal ik zorgen voor water.’

¹⁷De Israëlieten zongen bij Beër dit lied:

‘Kom, bron, geef ons water!

We zingen over jou:

¹⁸Koningen zochten hier naar water,

machtige heersers hebben jou gegraven.’

Vanuit de woestijn gingen de Israëlieten verder, naar de plaats Mattana. ¹⁹Daarna gingen ze naar de plaats Nachaliël, en verder naar Bamot. ²⁰Van Bamot gingen ze naar de vlakte van Moab, en verder naar de berg Pisga. Op de top van die berg kon je uitkijken over de woestijn van Juda.

Het volk wil door het land van Sichon

²¹De Israëlieten stuurden boodschappers naar Sichon, de koning van de Amorieten. Ze vroegen hem: ²²‘Wilt u ons toestemming geven om door uw land te reizen? We zullen niet op uw akkers of in uw wijngaarden komen. We zullen geen water uit uw bronnen gebruiken. En we zullen in uw land steeds op de hoofdweg blijven.’

Israël verslaat koning Sichon

²³Maar Sichon gaf de Israëlieten geen toestemming om door zijn gebied te reizen. Hij riep zijn hele leger bij elkaar en ging de Israëlieten tegemoet. Bij de plaats Jahas, in de woestijn, viel hij de Israëlieten aan.

²⁴Maar de Israëlieten versloegen Sichon. Ze veroverden zijn hele land, van de rivier de Arnon tot aan de rivier de Jabbok. De Jabbok is de grens met het land van de Ammonieten. Die grens werd goed verdedigd.

²⁵De Israëlieten veroverden alle steden van de Amorieten. Ze gingen er wonen, ook in Chesbon en in de dorpen daaromheen. ²⁶Chesbon was de stad waar koning Sichon gewoond had. Sichon had eerder oorlog gevoerd tegen de koning van Moab. Hij had toen heel Moab veroverd, tot aan de rivier de Arnon.

De Israëlieten zingen een lied

²⁷Nu volgt een lied over de stad Chesbon:

‘Kom naar de stad Chesbon,

waar koning Sichon heeft gewoond.

Bouw de stad weer op!

²⁸Ooit kwam er een leger uit Chesbon,

het leger van koning Sichon.

Dat leger verwoestte de steden van Moab.

In de heuvels langs de rivier

werden alle mensen gedood.

²⁹Ach, volk van Moab, jullie zijn verslagen.

Jullie mannen moesten vluchten,

jullie vrouwen werden meegenomen

door Sichon, de koning van de Amorieten.

³⁰Maar wij, de Israëlieten, hebben Sichon verslagen!

We hebben zijn land veroverd,

van Chesbon tot aan Dibon.

Het is verwoest,

tot aan Nofach bij Medeba.’

Israël verslaat koning Og

^31-32Mozes stuurde mannen naar de stad Jazer om te zien hoe sterk die stad was. De Israëlieten veroverden de dorpen rond Jazer en verjaagden de Amorieten daar. Daarna gingen de Israëlieten in het land van de Amorieten wonen.

³³De Israëlieten trokken verder, in de richting van het land Basan. Toen kwam Og, de koning van Basan, met zijn hele leger op hen af. Hij viel de Israëlieten aan bij Edreï. ³⁴Maar de Heer zei tegen Mozes: ‘Wees niet bang voor Og. Ik zal hem, zijn volk en zijn land in jullie macht geven. Doe met Og hetzelfde als met Sichon, de koning van de Amorieten, die in Chesbon woonde.’

³⁵Toen versloegen de Israëlieten koning Og, zijn zonen en zijn hele leger. Er bleef niemand over. Zo veroverden ze het land.

Bileam moet Israël vervloeken

Het volk van Israël komt in Moab

22¹De Israëlieten reisden verder, en zetten hun tenten neer in het gebied van de Moabieten. Dat lag ten oosten van de Jordaan, bij Jericho.

De Moabieten schrikken van Israël

^2-4In die tijd was er in Moab een koning die Balak heette. Hij was een zoon van Sippor. Balak had gehoord dat de Israëlieten de Amorieten verslagen hadden. Ook was bekend dat het volk van Israël ontzettend groot was. Daarom werden de Moabieten bang. In paniek gingen ze naar de leiders van Midjan, en ze zeiden: ‘Die Israëlieten zijn met zo veel mensen! Ze eten al het voedsel op in ons gebied. Het zijn net koeien die het hele land kaalvreten.’

Balak vraagt Bileam om hulp

⁵Toen stuurde koning Balak een aantal leiders van Moab en Midjan naar Petor. Die stad lag aan de rivier de Eufraat, in het gebied van de Amawieten. Daar woonde de waarzegger Bileam. Bileam was een zoon van Beor.

De leiders moesten naar Bileam gaan met dit bericht van Balak: ‘Ik, Balak, de koning van Moab, heb jouw hulp nodig. Want er is een heel groot volk uit Egypte gekomen. Ze hebben zich over mijn hele gebied verspreid. ⁶Dat volk is veel sterker dan mijn volk! Daarom vraag ik je om dat volk te komen vervloeken. Ik weet wat je allemaal kunt. Als jij een volk zegent, dan is het gezegend. En als jij een volk vervloekt, dan is het ook vervloekt. Als de Israëlieten door jou vervloekt zijn, kan ik ze misschien verslaan en wegjagen.’

⁷De leiders van Moab en Midjan gingen op weg, en ze namen een beloning voor Bileam mee. Toen ze bij Bileam aangekomen waren, vertelden ze hem wat Balak gezegd had. ⁸Bileam zei tegen hen: ‘Blijf vannacht hier. Morgen zal ik jullie vertellen wat de Heer vannacht tegen mij zegt.’

De mannen uit Moab bleven dus bij Bileam.

God wil niet dat Bileam Balak helpt

⁹’s Nachts kwam God bij Bileam en vroeg: ‘Wie zijn die mannen?’ ¹⁰Bileam antwoordde: ‘Die mannen zijn gestuurd door Balak, de koning van Moab. ¹¹Ze vertelden dat er een groot volk uit Egypte gekomen is. De mensen van dat volk zijn overal in Moab gaan wonen. Balak wil nu dat ik naar Moab kom. Hij wil dat ik dat grote volk vervloek, zodat hij het kan aanvallen en wegjagen.’

¹²Maar God zei tegen Bileam: ‘Ga niet met die mannen mee naar Moab. Je mag dat volk niet vervloeken, want ik heb het gezegend!’

¹³De volgende ochtend zei Bileam tegen de mannen die Balak gestuurd had: ‘Ga maar zonder mij terug naar jullie land. Want de Heer wil niet dat ik met jullie meega.’

¹⁴Toen gingen de mannen terug naar hun land, en ze zeiden tegen Balak: ‘Bileam wilde niet met ons meekomen.’

Balak vraagt Bileam opnieuw om hulp

¹⁵Balak stuurde opnieuw een aantal leiders van Moab naar Bileam. Ze waren nog belangrijker dan de vorige, en het waren er ook meer.

¹⁶Ze kwamen bij Bileam met dit bericht van Balak: ‘Ik, Balak, de zoon van Sippor, vraag jou om naar mij toe te komen. Alsjeblieft! Laat je door niets tegenhouden. ¹⁷Ik zal je een grote beloning geven, ik doe alles wat je zegt. Kom alsjeblieft en vervloek dat volk.’

¹⁸Maar Bileam antwoordde: ‘Ook al geeft Balak mij al het zilver en goud uit zijn paleis, toch moet ik de Heer, mijn God, gehoorzamen. Ik kan niet anders. ¹⁹Maar blijf hier één nacht, net als die andere mannen deden. Vannacht zal ik horen wat de Heer mij deze keer te zeggen heeft.’

God laat Bileam meegaan

²⁰’s Nachts kwam God bij Bileam. Hij zei tegen hem: ‘Ook deze mannen komen je vragen of je Balak wilt helpen. Ga maar met hen mee. Maar je mag alleen doen wat ik tegen je zeg.’

²¹De volgende ochtend maakte Bileam zijn ezelin klaar voor de reis. Hij ging met de leiders van Moab mee.

Een engel wil Bileam tegenhouden

²²Toen Bileam met zijn ezelin en twee dienaren op weg ging, werd God woedend. En er kwam een engel van de Heer, die op de weg ging staan om Bileam tegen te houden. ²³De ezelin zag de engel, met een zwaard in zijn hand. De ezelin ging van de weg af en liep het veld in. Bileam sloeg haar met een stok, want hij wilde dat ze weer op de weg ging lopen.

²⁴Daarna ging de weg door de wijngaarden. Aan beide kanten van de weg was een stenen muur. De engel van de Heer ging weer midden op de weg staan. ²⁵De ezelin zag de engel staan, en ging opzij. Ze drukte zich tegen de muur aan, en daardoor werd ook de voet van Bileam tegen de muur aan gedrukt. Opnieuw sloeg Bileam de ezelin met zijn stok.

²⁶Daarna werd de weg heel smal. De engel van de Heer ging weer op de weg staan. Deze keer kon er niemand meer langs. ²⁷De ezelin zag dat, en ging op de grond liggen. Bileam werd woedend op de ezelin, en hij sloeg haar opnieuw met zijn stok.

De ezelin praat met Bileam

²⁸Toen zorgde de Heer ervoor dat de ezelin kon praten. Ze zei tegen Bileam: ‘U hebt me al drie keer geslagen. Wat heb ik verkeerd gedaan?’ ²⁹Bileam antwoordde: ‘Je hebt me erg kwaad gemaakt. Als ik een zwaard bij me had, zou ik je nu doden!’

³⁰De ezelin zei tegen Bileam: ‘U kent me al zo lang, u hebt altijd op mij gereden! Heb ik me ooit eerder zo slecht gedragen?’

‘Nee, nooit,’ zei Bileam.

De engel praat met Bileam

³¹Toen zorgde de Heer ervoor dat ook Bileam de engel op de weg zag staan. Meteen knielde Bileam en hij boog diep voor de engel met het zwaard.

³²De engel van de Heer zei tegen Bileam: ‘Waarom heb je je ezelin al drie keer geslagen? Ik ben gekomen om je tegen te houden. Dat je niet verder kunt, komt niet door je ezelin, maar door mij. ³³De ezelin zag mij, en ze is drie keer voor mij opzij gegaan. Als zij dat niet gedaan had, dan had ik jou gedood, en dan had ik haar laten leven.’

³⁴Bileam zei tegen de engel: ‘Het was mijn fout. Ik wist niet dat u op de weg stond. Ik zal teruggaan als u dat wilt.’ ³⁵Maar de engel zei: ‘Nee, ga met die mannen mee. Maar je mag alleen de woorden spreken die ik tegen je zeg.’ Toen ging Bileam met de mannen van Balak mee.

Bileam en Balak ontmoeten elkaar

³⁶Toen Balak hoorde dat Bileam eraan kwam, ging hij hem tegemoet. Ze ontmoetten elkaar bij een stad aan de rivier de Arnon, bij de noordgrens van Moab.

³⁷Balak zei tegen Bileam: ‘Ik heb je twee keer gevraagd om mij te komen helpen. Waarom kwam je de eerste keer niet? Je dacht zeker dat ik je niet goed kon belonen!’

³⁸Bileam antwoordde: ‘Ik ben er nu toch? Maar ik weet niet of ik iets voor u kan doen. Want ik kan alleen de woorden doorgeven die ik van God te horen krijg.’

³⁹Daarna ging Bileam met Balak mee naar Kirjat-Chusot. ⁴⁰Daar liet Balak koeien, schapen en geiten slachten om te offeren. Een deel van het vlees gaf hij aan Bileam en aan de leiders van Moab.

Bileam zegent Israël

God vertelt Bileam wat hij moet zeggen

⁴¹De volgende ochtend nam Balak Bileam mee naar Bamot-Baäl. Vanaf die plaats in de bergen zag Bileam een deel van het kamp van de Israëlieten.

23¹Bileam zei tegen Balak: ‘Bouw hier zeven altaren, en breng me dan zeven stieren en zeven rammen.’ ²Balak deed wat Bileam vroeg. Daarna offerden ze samen op elk altaar een stier en een ram.

³Toen zei Bileam tegen Balak: ‘Blijft u hier bij de altaren staan, dan ga ik even weg. Misschien komt de Heer dan naar me toe. Daarna zal ik u vertellen wat de Heer tegen mij zegt.’

Bileam liep naar de top van een heuvel. ⁴Daar kwam God naar hem toe. Bileam zei: ‘Ik heb zeven altaren laten bouwen. Op elk altaar heb ik een stier en een ram geofferd.’ ⁵De Heer vertelde Bileam wat hij moest zeggen. Daarna zei hij: ‘Ga terug naar Balak, en geef mijn woorden door.’

⁶Bileam ging terug naar Balak. Die stond bij de altaren te wachten, met alle leiders van Moab.

Bileam zegent Israël

⁷Toen sprak Bileam de volgende woorden: ‘Balak, de koning van Moab, heeft mij laten komen. Hij haalde me uit Aram, het bergland in het oosten. Hij heeft me gevraagd om de Israëlieten te vervloeken en te zorgen dat het slecht met hen gaat. ⁸Maar luister: Ik kan de Israëlieten niet vervloeken! Want God heeft hen gezegend. Ik kan er niet voor zorgen dat het slecht met hen gaat. Want hij zorgt dat het goed gaat met dat volk.

⁹Ik sta hier hoog op de rotsen. En daar beneden zie ik het volk van Israël. Het is een heel bijzonder volk, want het zoekt geen steun bij andere volken. ¹⁰Kijk eens hoeveel Israëlieten er zijn! Ze zijn ontelbaar, net als het zand in de woestijn.

Ik wil dezelfde dood als het volk van God. Laat mij op dezelfde manier sterven als dat dappere volk.’

Balak wil het ergens anders proberen

¹¹Toen zei Balak tegen Bileam: ‘Wat heb je nu gedaan? Ik heb je hier gebracht om mijn vijanden te vervloeken. Maar jij hebt ze gezegend!’ ¹²Bileam antwoordde: ‘Ik kan alleen de woorden doorgeven die ik van God gekregen heb.’

¹³Toen zei Balak: ‘Kom met me mee naar een andere plaats. Daar kun je een groter deel van het kamp van de Israëlieten zien. Vanaf die plaats moet je dat volk vervloeken.’ ¹⁴Hij nam Bileam mee naar de top van de berg Pisga. Daar kon je ver uitkijken over het land.

Balak bouwde weer zeven altaren. En op elk altaar offerde hij een stier en een ram. ¹⁵Daarna zei Bileam tegen Balak: ‘Blijft u hier bij de altaren staan. Dan zal ik verderop wachten op de Heer.’

¹⁶De Heer kwam naar Bileam toe. Hij vertelde Bileam weer wat hij moest zeggen. Daarna zei hij: ‘Ga terug naar Balak, en geef mijn woorden door.’

¹⁷Bileam ging terug. Balak stond met de leiders van Moab bij de altaren. Hij vroeg aan Bileam wat de Heer gezegd had.

Bileam zegent Israël nog een keer

¹⁸Toen sprak Bileam de volgende woorden: ‘Let goed op, Balak, luister naar mij. ¹⁹God verandert niet van gedachten, zoals mensen doen. Hij houdt zich aan zijn besluit, hij doet wat hij belooft. Wat hij zegt, gebeurt ook.

²⁰Hij gaf mij de opdracht om het volk te zegenen. Als God mensen zegent, kan ik daar niets aan veranderen. ²¹Hij zorgt ervoor dat de Israëlieten geen kwaad overkomt. Ze worden nooit door rampen getroffen. De Heer is hun God, hij helpt hen. Ze juichen voor hem, want hij is hun koning. ²²God bevrijdde hen uit Egypte, en hij strijdt voor hen met al zijn kracht.

²³Ik weet alles van toverkunst, en ik ken veel toverspreuken. Maar tegen Israël kan ik met die spreuken niets doen. Als het nodig is, zal God zelf tegen de Israëlieten spreken. Hij zal hun zeggen wat hij gaat doen.

²⁴Israël is een machtig volk. Net zo machtig als een leeuw die een dier vangt en het opeet. Zo’n leeuw gaat pas rusten als hij het bloed van het dier gedronken heeft.’

Balak probeert het voor de derde keer

²⁵Toen zei Balak tegen Bileam: ‘Als je Israël niet wilt vervloeken, zegen dat volk dan in elk geval niet!’ ²⁶Bileam zei: ‘Ik kan alleen maar doen wat de Heer me zegt. Dat heb ik u toch verteld?’

²⁷Toen zei Balak: ‘Kom met me mee. Ik zal je ergens anders naartoe brengen. Misschien vindt God het goed dat je de Israëlieten daar vervloekt.’ ²⁸Balak nam Bileam mee naar de top van de berg Peor. Daar kon je de woestijn van Juda zien.

²⁹Bileam zei tegen Balak: ‘Bouw hier weer zeven altaren, en offer dan zeven stieren en zeven rammen.’ ³⁰Balak deed wat Bileam vroeg. Op elk altaar offerde hij een stier en een ram.