Spreekwoorden uit de Bijbel: Als een dief in de nacht

U heeft ze misschien wel eens gezien: televisiespotjes van de overheid die je waarschuwen om je deur altijd op slot te doen. Maak het inbrekers niet te makkelijk, want voor je weet zijn ze binnen, is de boodschap. Dus doe alles goed op slot: juist ook overdag, als je even je hond uitlaat of naar de winkel gaat. Net iets anders dus dan in het bekende spreekwoord ‘hij komt als een dief in de nacht.’ Wist u dat dit spreekwoord uit het Nieuwe Testament komt? Ook daar gaat het om onverwacht bezoek waar je je maar beter goed op kunt voorbereiden.

Het spreekwoord (of gezegde) komt zoals gezegd een aantal keer voor in de Bijbel: in Matteüs 24:43, Lucas 12:39-40, 1 Tessalonicenzen 5:2 en 2 Petrus 3:10.
In Matteüs 24:43 en Lucas 12:39-40 maakt de uitdrukking deel uit van een gelijkenis die Jezus vertelt. Jezus waarschuwt dat de mensen waakzaam moeten zijn: want de Mensenzoon komt op een tijdstip waarop je het niet verwacht. Net zoals je niet weet wanneer een dief ’s nachts inbreekt in je huis.

Ook in 1 Tessalonicenzen 5:2 en 2 Petrus 3:10 wordt deze vergelijking gebruikt: ‘Want u weet zelf maar al te goed dat de dag van de Heer komt als een dief in de nacht.’ (1 Tessalonicenzen 5:2)
In Openbaring 3:3 en 16:15 komt de uitdrukking ook voor, maar dan zonder ‘nacht’: ‘Maar als u niet wakker wordt, kom ik onverwachts als een dief, op een tijdstip dat u niet kent.’ En ook hier is de strekking dus: de dag van de Heer komt als je het niet verwacht.

Het spreekwoord gaat dus steeds over de ‘dag van de Heer’ die onverwachts zal komen. Deze uitdrukking is in het Nieuwe Testament overgenomen uit het Oude Testament. Het verwijst naar de tijd van Gods laatste oordeel. In het Nieuwe Testament betekent het ook dat Jezus naar de wereld terug zal komen (Lucas 17:24). Daarom noemt Paulus de dag van het laatste oordeel ook ‘de dag van onze Heer Jezus Christus’ (1 Korintiërs 1:8) of ‘de dag van Christus Jezus’ (Filippenzen 1:6).

Moet je Jezus dan zien als een dief, iemand die je absoluut niet in huis wil hebben? Nee, daar gaat de vergelijking niet om. Waar het wel om gaat, is dat we altijd waakzaam moeten zijn, altijd voorbereid op het onverwachte. Alleen dan lijken we op een goede huiseigenaar: en dat is iets dat ook onze overheid kan waarderen.

Deze blog is geschreven door Roelien Smit, vertaler en Bijbelwetenschapper bij het Nederlands Bijbelgenootschap.

Wie kent de spreekwoorden uit de Bijbel niet? ‘Wie een kuil graaft voor een ander …’, of ‘Een rib uit je …’. Grote kans dat je ze zo aanvult, en hun betekenis kent. In deze blogserie ontdek je bekende én onbekende pareltjes. Lees ook de vorige blog over het onbekende spreekwoord ‘Als de ouders onrijpe druiven eten, krijgen de kinderen stroeve tanden’, en de blog over ‘Dat is (g)een wet van Meden en Perzen.

Illustratie: Bart den Heeten