Schatgraven in de psalmen

Door Jan Pieter Kuijper

Ik houd van de psalmen. Als kind leerde ik hele coupletten ervan uit het hoofd. Bij hoogte- en dieptepunten in mijn leven komen die versregels als vanzelf naar boven. Ik heb daar veel aan. En ik ben in goed gezelschap. Jezus haalde regelmatig een psalm aan: er staan 16 psalmcitaten van Hem in de evangeliën. Zelfs op weg naar het kruis zong Hij uit de psalmen, het zogenaamde hallel. Ook verder in het Nieuwe Testament staan veel psalmcitaten. Wat maakt ze zo waardevol dat ze nu opnieuw berijmd zijn in De Nieuwe Psalmberijming?

De psalmen komen dichtbij als we God er zingend mee kunnen prijzen en Hem onze zorgen voor kunnen leggen in taal van nu. Maar omdat taal verandert, vond ik (met vele anderen) de bestaande berijmingen van de 150 psalmen op de Geneefse melodieën verouderd. Bij een zin als ‘Een volle beek van wellust maakt hier elk in liefde dronken’ (Psalm 36 uit de berijming van 1773) bijvoorbeeld, krijg je nu toch niet-passende associaties. En ‘Gebenedijd zijn grote naam’ (Psalm 100 uit het Liedboek) is ook niet echt van deze tijd. Daarom nam ik het initiatief om samen met andere dichters eigentijdse nieuwe berijmingen te schrijven: De Nieuwe Psalmberijming. Dat ging heel zorgvuldig: we legden uitgangspunten vast en stelden een meeleesgroep samen met theologen, musici en neerlandici. Zij beoordeelden alle teksten voordat we die definitief vaststelden.

In de zes jaar dat ik daaraan gewerkt heb, heb ik prachtige, diepe woorden opgediept. Ik heb onbekende melodieën leren waarderen, die heel goed gezongen zouden kunnen worden. Neem Psalm 10 met de troostrijke regels: ‘Voor mensen die geheel zijn vastgelopen/houdt U uw armen vol ontferming open.’
In die zes jaar was er niet alleen inspiratie, er kwam ook transpiratie bij kijken. Hoe moesten we omgaan met wraakpsalmen als Psalm 58? Wat moeten wij in deze tijd met kinderen die tegen de rotsen verpletterd worden – het slot van Psalm 137? Dat waren lastige dilemma’s. Toch hebben we geprobeerd de teksten te laten zeggen wat ze ons te zeggen hebben, om de woorden van God recht te doen. De Nieuwe Psalmberijming zou erg dun geworden zijn als we alleen maar bekende en aansprekende psalmen berijmd zouden hebben. En: ook in de wraakpsalmen schuilt troost. Ze stammen uit een tijd dat er nog geen wetboek van strafrecht was. Ze leggen de wraak bij God neer. Het geeft rust als je onrecht in Gods handen kunt leggen, in plaats van jezelf te wreken.

Nu het werk klaar is, wordt me vaak de vraag gesteld: ‘Wat vind je de mooiste psalm?’ Of: ‘Welke psalm heeft je het meest geraakt?’ Ik kan daar geen antwoord op geven. Ik ben zes jaar aan het schatgraven geweest en in elke psalm is een schat te vinden. Het psalter als geheel is prachtig: klaagzangen, gebeden, lofliederen, aanbiddingsliederen, ze zijn er allemaal in te vinden. Ik hoop dat ook een volgende generatie de liefde van God voor mensen en van mensen voor God zal ontdekken in de psalmen. Ik bid dat De Nieuwe Psalmberijming gezegend zal worden door de Heer die in de psalmen bezongen wordt.

Jan Pieter Kuijper
Initiatiefnemer en dichter van De Nieuwe Psalmberijming. Voor meer informatie zie: www.denieuwepsalmberijming.nl