De Bijbel over … vriendschap

In de maand oktober is het Kinderboekenweek, en het is dan ook de christelijke kinderboekenmaand. Het thema van beide evenementen is dit jaar: vriendschap. Niet alleen voor kinderen is het een mooi thema om zich in te verdiepen, iedereen kan iets leren over hoe de Bijbel hierover schrijft.
In deze blog lees je over een aantal bijzondere vriendschappen in de Bijbel.

Misschien wel een van de bekendste vriendschappen in de Bijbel is die tussen David en Jonatan. Al vanaf het moment dat ze elkaar ontmoeten ontstaat er iets bijzonders tussen beide jongens. Als teken daarvan geeft Jonatan David meteen een aantal persoonlijke geschenken: zijn mantel en zijn hele uitrusting, tot en met zijn zwaard, boog en koppelriem (1 Samuel 18:4). En later, als Jonatans vader Saul David wil doden, kiest Jonatan voor de kant van zijn vriend. Hij waarschuwt David, zodat die weg kan vluchten. 
Jonatan laat David een eed zweren om altijd goed te zijn voor zijn nakomelingen: ‘Vervolgens liet hij David dit bekrachtigen met een eed op hun vriendschap, want hij had David lief als zijn eigen leven.’

Hoe het juist niet moet tussen vrienden lees je in het Bijbelboek Job. In dit boek spelen de vrienden van Job (Elifaz, Bildad en Sofar) een belangrijke rol. Als Job getroffen wordt door alle ellende aan het begin van het boek, komen ze in eerste instantie stil bij hem zitten om met hem mee te rouwen (Job 2:11). Dat is mooi! Maar uiteindelijk kunnen ze hun mond niet houden en geven ze hun mening over Jobs ongeluk. De vrienden zijn ervan overtuigd dat het Jobs eigen schuld is dat hij getroffen werd door zoveel onheil. 
Aan het einde van het boek zegt God tegen een van de vrienden: ‘Ik ben in woede ontstoken tegen jou en je twee vrienden, omdat jullie niet juist over mij hebben gesproken, zoals mijn dienaar Job.’ (Job 42:7).

Ook in de verhalen over Jezus vinden we verschillende vriendschappen. Jezus noemt zijn leerlingen soms ‘vrienden’ (Lucas 12:4), ‘broeders’ (Matteüs 28:10) of ‘kinderen’ (Marcus 10:24). Allemaal termen die een nauwe band laten zien tussen Jezus en zijn leerlingen.
Maar er zijn ook drie mensen die echt zijn vrienden genoemd worden: Marta, Maria en Lazarus. Als Lazarus ernstig ziek is, wordt Jezus gevraagd te komen: ‘De zusters stuurden iemand naar Jezus met de boodschap: ‘Heer, uw vriend is ziek.’’ (Johannes 11:3). En in vers 5 staat dan: ‘Jezus hield veel van Marta en haar zuster, en van Lazarus.’ 

Van een paar mensen wordt gezegd dat ze in nauwe verbondenheid met God leefden. Of zoals de Bijbel in Gewone Taal vertaalt: ze leefden als vriend van God.
De eerste is Henoch. In Genesis 5:22 staat: ‘Na de geboorte van Metuselach leefde Henoch nog 300 jaar, in nauwe verbondenheid met God.’ Misschien ken je uit een oudere vertaling wel de uitdrukking ‘wandelen met God’. Het duidt een heel persoonlijke band aan. Dat wordt duidelijk als je naar de tweede persoon kijkt over wie dit gezegd wordt: Noach. Hij is de enige die een goed leven leidde, en dus ook de enige die door God gewaarschuwd wordt voor de grote zondvloed. Daarom staat er in de Bijbel in Gewone Taal: ‘Noach was anders dan de mensen om hem heen. Hij was eerlijk en goed. Hij leefde als een vriend van God.’ (Genesis 6:9-10)

Zoek je nog een paar mooie Bijbelteksten over vriendschap? Lees dan deze teksten eens:
1.    Als je je vrienden niet wilt verliezen, moet je hun fouten vergeven, want anders raak je de vriendschap kwijt. (Spreuken 17:9, Bijbel in Gewone Taal)
2.    Een vriend blijft je altijd trouw, een broer of zus helpt je in moeilijke tijden. (Spreuken 17:17, Bijbel in Gewone Taal).
3.    Wie veel vrienden heeft, raakt snel geruïneerd, een echte vriend is meer waard dan een broer. (Spreuken 18:24, Nieuwe Bijbelvertaling)
4.    De geur van balsem en wierook maakt gelukkig, maar zoeter voor het hart is ware vriendschap. (Spreuken 27:9, Nieuwe Bijbelvertaling)
5.    Houd een vriend in ere, ook die van je vader, ga niet naar je broer als je problemen hebt; een vriend in de buurt is beter dan een broer ver weg. (Spreuken 27:10, Nieuwe Bijbelvertaling)

Tot slot nog een waarschuwing: Bezoek een vriend alleen zo nu en dan, anders word je hem te veel en gaat hij je haten. (Spreuken 25:17, Nieuwe Bijbelvertaling)

Wil je meer lezen over vriendschap in de Bijbel? Lees dan ook het topic ‘liefde’. En wil je meer doen met dit thema met kinderen van 8-12 jaar? Bestel dan de speciale Alef over vriendschap (nummer 8).

…Het woord ‘vriendschap’ 23 keer voorkomt in de Nieuwe Bijbelvertaling? En 10 keer in de Bijbel in Gewone Taal?
…Er afgelopen jaar 1157 keer werd gezocht naar een woord met ‘vriend’ erin op deBijbel.nl (zoals vriend, vriendschap, vriendelijk)?
…En dat veel vaker is dan dat er naar vijand is gezocht (329 keer)?
…En dat terwijl het woord ‘vijand’ 223 keer voorkomt in de Nieuwe Bijbelvertaling en ‘vriend’ maar 91 keer!

Deze blog is geschreven door Roelien Smit, Bijbelwetenschapper en vertaler bij het Nederlands Bijbelgenootschap. Ze houdt zich onder andere bezig met kinderBijbelblad Alef, de kindernevendienstmethode Bijbel Basics en is publicist voor debij