Bijbellezen? Oogkleppen af!

Jezus heeft gezegd: ‘Er is geen grotere liefde dan je leven te geven voor je vrienden.’ (Johannes 15:13).  In de Engelse vertaling voor ‘je leven geven aan je vrienden’ staat: ‘to lay down one’s life for one’s friends’ – met andere woorden, je leven neerleggen omwille van je vrienden. Vaak worden deze woorden uitgelegd in de context van Jezus’ dood, toen Hij zijn leven gaf door te sterven aan het kruis. Maar daarmee is volgens mij nog lang niet alles gezegd. 

Ik leg het maar meteen op tafel: Jezus heeft niet alleen zijn leven neergelegd aan het kruis, Hij legde ook regelmatig tradities, dogma’s en regels naast zich neer die voor veel van zijn tijdgenoten onomstotelijk waren. Denk aan het genezen van de zieken op de sabbat, het gesprek met de Samaritaanse vrouw, het omgaan met prostituees, dronkaards, de tollenaars, of het herinterpreteren van rein en onrein. Geen wet of traditie hield hem tegen wanneer het erom ging een mens kennis te laten maken met Gods liefde.

In hoeverre zijn wij als kerken en als christenen bereid om onze dogma’s, doctrines, Bijbelse interpretaties en kerkregels naast ons neer te leggen om daarmee een ander te bereiken met liefde? Talloze mensen hebben de kerk verlaten omdat deze te strenge regels oplegt over allerlei privézaken; denk aan partnerkeuze, seksualiteit, samenwonen of het eisen dat men openlijk in de kerk ‘zonde’ belijdt. En het gebeurt nog steeds. Ook degene die nu nog met ons optrekt, kan om zulke redenen de kerk en misschien zelfs het geloof verlaten. Ook het vasthouden aan bepaalde liedtradities of vormen in de eredienst kan mensen op een vergelijkbare manier afstoten.

Ik vergeet nooit mijn ervaring met een Nederlandse jongeman. Ik zat in de kantine van de sportschool en, terwijl ik op mijn zoon wachtte, las ik een christelijk boek. De jongeman bleef maar naar mij en mijn boek kijken. Hij wachtte op zijn broertje. Plotseling vroeg hij mij: ‘Bent u dominee?’ Ik voelde een spanning in zijn stem, dus voorzichtig antwoordde ik: ‘Nou, ik ben een christen.’ De jongeman zei daarop, emotioneel: ‘Wij waren ook christenen, we gingen ook naar kerk – maar we gaan niet meer.’ Zijn ogen waren vol van emotie en verdriet. Hij vertelde dat zijn ouders jaren geleden waren gescheiden. Zijn moeder was namelijk slachtoffer van huiselijk geweld. Nadat zijn ouders waren gescheiden, bleven hij, zijn broertje en zijn moeder trouw naar de kerk gaan – totdat zijn moeder opeens niet meer deel mocht nemen aan de communie. Simpelweg omdat ze gescheiden was. Dat was de aanleiding voor deze jongeman en zijn moeder om niet alleen de kerk vaarwel te zeggen, maar ook hun geloof. 

Persoonlijk vrees ik dat, wanneer wij onze dogma’s, regels en Bijbelinterpretaties belangrijker achten dan Jezus zelf, wij van onze regels afgoden hebben gemaakt. Jezus legde juist zijn leven neer om mensen te redden, maar sommige kerken houden juist zo krampachtig vast aan hun ‘manier van leven’ dat mensen er genoeg van krijgen. 
De keuze is aan ons. Hoe willen wij als gelovigen nu verder? In elk geval, lijkt me, met een ruim hart. En in aansluiting met wat we in 1 Johannes 4:7 lezen: ‘Geliefde broeders en zusters, laten wij elkaar liefhebben, want de liefde komt uit God voort. Ieder die liefheeft is uit God geboren en kent God.’

Samuel Lee Theoloog des Vaderlands.