Advent – uitzien naar vrede 

‘Jullie zullen wegvluchten!’ (Zacharia 14:5)

‘Wie zal die dag kunnen doorstaan?’ (Maleachi 3:2)

‘Donderslagen, groot geraas, bliksemschichten en een aardbeving.’ (Openbaring 8:5)

Ik weet niet hoe het met u is, maar dit zijn niet de eerste teksten die bij mij komen bovendrijven als ik aan advent denk. Ze roepen niet bepaald het beeld op van knusse avonden op de bank, met glühwein, warme chocolademelk en I’m dreaming of a white Christmas op de achtergrond. Toch staan ze dit jaar op het oecumenisch leesrooster, en worden ze dus in veel kerken gelezen in de weken voor Kerst. Een merkwaardige keuze – met advent kijken we tenslotte uit naar Kerst, het feest van ‘vrede op aarde’ bij uitstek! Of… valt er misschien toch iets voor te zeggen? 

Als je bovenstaande tekstflarden in hun context ziet, merk je dat ze allemaal deel uitmaken van grootse toekomstvisioenen, waar de profeten deels huiverend en deels reikhalzend naar uitzien. In de beelden die ze daarbij gebruiken, schijnt hun eigen werkelijkheid door. Een aardbeving, de dreunende laarzen van buitenlandse soldaten, verdrijving, uitbuiting en vervolging: voor de schrijvers zijn het geen loze woorden of literaire opsmuk, maar hun eigen ervaringen, of in ieder geval die van hun directe voorouders. Ze delen het gevoel dat Johannes in Openbaring 10:6 uitdrukt: ‘Het is de hoogste tijd!’ De hoogste tijd dat God gaat ingrijpen. De hoogste tijd dat beloften uit het verre verleden worden waargemaakt. 

Ik moet denken aan een lied van de band U2, Peace on Earth. Uit het lied, dat geschreven is naar aanleiding van een bomaanslag in het Ierse Omagh, spreekt verbijstering en misschien zelfs cynisme: wat is al dat gepraat over vrede op aarde nou waard? De schrijvers kijken om zich heen en concluderen: ‘Heaven on earth, we need it now’. Maar gedesillusioneerd stellen ze vast: ‘Hope and history won’t ryhme’.

De eerste uitspraak zullen Zacharia, Maleachi en Johannes hartgrondig hebben beaamd. Hoogste tijd dat de hemelse werkelijkheid inbreekt in de aardse! En ook van de tweede uitspraak zullen ze iets herkend hebben. De geschiedenis – van Israël, en van de mensheid in het algemeen – gaf ook in hun tijd weinig aanleiding tot hoop. Toch kijken ze verder dan het verleden en het heden, naar een toekomst waarin God zelf naar de mensen toe komt. 

Hun teksten maken wel duidelijk dat dat niet zonder slag of stoot gaat. Voordat ‘vrede op aarde’ werkelijkheid kan worden, worden aardbevingen en oorlogen juist nog heviger. Op de ‘dag van de Heer’ komt God met vuur (Maleachi 3:2), de Olijfberg splijt in tweeën, en zelfs de sterren verliezen hun glans (Zacharia 14:1, 6). Het kwetsbare kind in de voederbak waar we tijdens de weken van advent naar uitkijken, lijkt weinig te maken te hebben met die indrukwekkende en dreigende beelden. 

Toch is niets minder waar. Nee, Kerst en de ‘dag van de Heer’ waarover de profeten schrijven, vallen niet helemaal samen. Maar door tijdens de advent juist deze teksten te lezen, delen we even in de onzekerheid en huiver, maar ook in het reikhalzend verlangen van de profeten. Zou God echt komen? Hoe zou dat eruitzien? Hoe lang duurt het nog? Kunnen we al tekenen ontdekken? Hoe kunnen we ons erop voorbereiden? Hun woorden doen ons beseffen hoe kostbaar vrede is, hoe kwetsbaar en zwaarbevochten, en hoe afwezig nog steeds op veel delen van de wereld en soms in ons eigen leven. En ze leren ons dat Kerst Bijbels gesproken niet in de eerste plaats het feest is van glühwein en Bing Crosby, maar een keerpunt in de menselijke geschiedenis. Langverwacht en vaak beschreven, maar uiteindelijk heel anders dan wij mensen hadden kunnen bedenken. 

Wil je de volledige Bijbelteksten lezen? Kijk dan hier voor de verschillende teksten: Zacharia, Maleachi en Openbaring.

Deze blog is geschreven door Anne-Mareike Schol-Wetter. Als hoofd Bijbelgebruik is zij onder andere betrokken bij deBijbel.nl, de kinderdienstmethode Bijbel Basics en de ontwikkeling van nieuwe uitgaven.