Johannes 1:1

Johannes gebruikt raadselachtige woorden om zijn evangelie mee te beginnen. Hij heeft het niet over Jezus als baby, over een stal, een ster en herders. Hij noemt geen engelen en er zijn geen wijzen. Johannes begint met een filosofische uiteenzetting over het Woord. Het Woord is mens geworden. Dat wil Johannes zijn lezers meegeven.

In het Grieks staat er het woord ‘logos’. Veel mensen uit de tijd van Johannes wisten wat hij daarmee bedoelde, zij kenden dat begrip. Voor ons is dat moeilijker.

De Logos werd in die tijd wel gebruikt als aanduiding voor het verbindingsstuk tussen God en de schepping. Volgens de joodshellenistische voorstelling had de Logos namens God de schepping tot stand gebracht. Met de Logos bedoelden ze de uitvoerende instantie van de grote en verheven God. Vergelijk het bijvoorbeeld met de overheid. De regering en ambtenarij vormen beide samen de overheid, waarbij de ambtenaren het uitvoerend werk doen. De regering is natuurlijk anders dan God, maar de vergelijking laat zien dat God en de Logos samen onderdeel zijn van hetzelfde geheel, maar verschillende verantwoordelijkheden hebben.

In het begin was het Woord bij God en het Woord was God. Johannes schrijft dat Jezus dat Woord is. Hij wil daarmee zeggen dat Jezus al vanaf het begin bij God was. Johannes zet hoog in met deze woorden. Je hoort hem bijna zeggen: die ster is mooi, het engelenkoor maakte indruk, maar hoor dit eens: Jezus was als Gods Zoon al bij de schepping aanwezig. Hij is een met God. Johannes zal het verderop ook schrijven: wie Jezus heeft gezien, heeft God gezien. Hij wil duidelijk maken dat Jezus diepgaand met God verbonden is. Op welke manier denk jij dat Jezus een met God is? En op welke manier ben jij met God verbonden?

Willemijn van Dijk
Predikant van de Protestantse Gemeente Haarlem – Centrum