Wat is de Nijl?

De Nijl is een van de langste rivieren ter wereld. Deze rivier ontspringt als ‘Blauwe Nijl’ in het Tana-meer in Ethiopië en als ‘Witte Nijl’ in het Victoriameer. Deze twee rivieren stromen vervolgens naar het noorden en komen samen bij Khartoem, de hoofdstad van Soedan. Daarna stroomt de Nijl verder naar het noorden door Egypte en mondt uit in de Middellandse Zee.

Onze benaming ‘Nijl’ komt uit het Grieks; in het Oude Testament wordt de Nijl niet met een naam aangeduid, maar met het Egyptische leenwoord je’or, dat ‘rivier’ betekent.
In de oudheid stond Egypte bekend als ‘het geschenk van de Nijl’. De jaarlijkse overstroming van deze rivier zorgde ervoor dat het akkerland ieder jaar met vruchtbare slib werd bedekt. In onze tijd is daaraan een einde gekomen door de aanleg van de Aswan-dam.

Het stijgen en dalen van het Nijlwater was ook bekend in de tijd van het Oude Testament. Dit verschijnsel wordt daarom als beeld gebruikt in Amos 8:8: de aarde zal omhoogkomen en weer wegzinken, net zoals de Nijl.
Het stijgen van het Nijlwater was bepalend voor de vruchtbaarheid van het land. Daarom wordt dit verschijnsel in Jeremia 46:7-8 gebruikt als beeld voor de militaire macht van Egypte. De Egyptenaren zullen net als de Nijl de aarde met water bedekken. Maar dat doen ze niet om vruchtbaarheid te brengen, maar om de vijandelijke steden te vernietigen. Daarom is het voor de Israëlieten van groot belang dat het Nijlwater in toom wordt gehouden.

De Nijl heeft in het Oude Testament meestal een ongunstige klank. Mozes wordt als baby gered uit de rivier de Nijl. Daarom wordt hij ‘Mozes’ genoemd, dat betekent: uit het water trekken (Exodus 2:10).
Als Mozes volwassen is, laten hij en zijn broer Aäron zien dat God macht heeft over Egypte door het water van de Nijl in bloed te veranderen (Exodus 7:17-18; zie ook Psalm 78:44).

Een andere manier om de macht van Egypte te breken is het laten droogvallen van de Nijl. Hierdoor kan er geen graan of vlas verbouwd worden, en ook geen vis meer worden gevangen. In de onheilsprofetie over Egypte in Jesaja 19:5-8 wordt daarom aangekondigd dat het water in de Nijl zal opdrogen (zie ook Ezechiël 30:12).