Jesaja 40-55

In de hoofdstukken 40-55 staat een tweede verzameling profetieën in het boek Jesaja.

Deutero-Jesaja

Het tweede gedeelte van het bijbelboek Jesaja wordt toegeschreven aan een profeet die optrad tijdens de Babylonische ballingschap. De hoofdstukken 40-55 worden aangeduid met de term Deutero-Jesaja, ‘de tweede Jesaja’.
De profeet van Deutero-Jesaja wordt gezien als een geestverwant van de grote profeet Jesaja. Zijn profetieën hebben betrekking op een tijd zonder hoop of perspectief. Maar hij kondigt aan dat God het volk uit de ballingschap zal bevrijden. Hierbij zal Cyrus, de koning van de Perzen (601-530 voor Christus), een rol spelen (Jesaja 44:28-45:8). De terugkeer naar het eigen land wordt vergeleken met de uittocht uit Egypte: weer gaat het volk een nieuwe toekomst tegemoet.
De profeet roept zijn toehoorders op niet apathisch te blijven, maar terug te keren naar Jeruzalem.

Thema’s

Een belangrijk thema in dit gedeelte is dat de God van Israël heel anders is dan andere goden. Hij heeft de wereld geschapen en bepaalt de loop van de geschiedenis. Hij zal Israël in ere herstellen, en dan zal het een licht voor andere volken zijn.
Dat is vooral te lezen in de profetieën over de dienaar van de HEER (zie onder andere in Jesaja 42:1-9 en Jesaja 52:13-53:12).
In het Nieuwe Testament worden deze teksten vaak geciteerd in verband met Jezus.

Stijl

De hoofdstukken 40-55 zijn geschreven in een poëtisch verheven en beeldende stijl.

Datering

De Jesajatraditie groeide in de zesde en vijfde eeuw voor Christus verder. In die tijd werden er grote stukken toegevoegd die aan de basis liggen van Jesaja 40-55.
In deze hoofdstukken wordt commentaar geleverd op gebeurtenissen uit de tweede helft van de zesde eeuw: de ondergang van het Babylonische rijk en de vestiging van het Perzische Rijk van koning Cyrus.