1 Samuel: opbouw

1 Samuel speelt zich af in de overgang van de tijd van de rechters naar de tijd van de koningen. Bij de indeling van de tekst van 1 Samuel moet ook 2 Samuel 1 betrokken worden.
In 1 Samuel 1 tot en met 2 Samuel 1 zijn drie delen te onderscheiden, namelijk de beschrijving van:

• het leven van Samuel;
• het leven van Saul;
• het begin van het koningschap van David.

Het optreden van Samuel

Het eerste deel, 1 Samuel 1-8, begint met de geboorte van Samuel. Samuels zonen blijken niet geschikt te zijn om hun vader als rechter op te volgen. Daarom vragen de Israëlieten om een koning. Met tegenzin geeft Samuel toe.

Koning Saul

Het tweede deel, 1 Samuel 9-16, vertelt hoe Saul door God als koning wordt aangewezen. Hij wordt door het volk ingehuldigd. Maar hij is God ongehoorzaam, en daarom zullen zijn nakomelingen het koningschap niet voortzetten.

De opkomst van David

Het derde deel, 1 Samuel 16 – 2 Samuel 1, beschrijft de neergang van Saul en de opkomst van David als toekomstige koning. Saul is door God afgewezen en David wordt al tot koning gezalfd. Hun verhouding van haat en liefde groeit onvermijdelijk uit tot een strijd om de macht. Sauls kinderen Jonatan en Michal kiezen daarin de kant van David. Als Saul en Jonatan sneuvelen in een gevecht tegen de Filistijnen, krijgt David het koningschap definitief in handen.