1 Samuel

1 Samuel vertelt over de profeet Samuel, over de eerste koning Saul, en over de opkomst van David. 1 en 2 Samuel vormen een doorlopend verhaal, dat in bijbeluitgaven altijd in twee boeken gesplitst wordt. Het verhaal gaat nog verder in de boeken 1 en 2 Koningen.

Titel van het boek

Het boek 1 Samuel ontleent zijn naam aan één van de hoofdpersonen: de profeet Samuel. Hij is de laatste die als rechter leiding geeft aan Israël. Zo markeert hij de overgang van de tijd van de rechters naar die van de koningen.

Inhoud

In het boek 1 Samuel zijn verschillende thema’s met elkaar verbonden:

• Het volk van Israël vraagt en krijgt een koning, net als alle andere volken. Dat heeft blijvende sociale en politieke gevolgen voor de samenleving.
• Tegelijk klinkt uit de mond van Samuel een profetische waarschuwing. Hij waarschuwt het volk tegen de instelling van het erfelijk koningschap. En hij herinnert eraan dat uiteindelijk God de koning van zijn volk blijft, ook al komt de militaire en bestuurlijke leiding in handen van een koning. God bepaalt altijd de loop van de geschiedenis.
• Belangrijk is ook de legitimatie van de dynastie van David. Aan David wordt toegezegd dat zijn koningshuis voor altijd stand zal houden. Deze belofte is aanknopingspunt voor de verwachting van een ideale koning in later tijd.

Stijl

De verhalen in 1 en 2 Samuel zijn een mengvorm van vertelkunst en geschiedschrijving. Ze gelden als een hoogtepunt in de bijbelse literatuur.
In afwisselende scènes worden de belevenissen van de verschillende personages tegen elkaar afgezet. Een groot deel van de verhaallijn ontspint zich in levendige, natuurgetrouwe dialogen. Anders dan bijvoorbeeld in 1 en 2 Koningen wordt er door de verteller nauwelijks commentaar op de gebeurtenissen geleverd; het wordt aan de lezer zelf overgelaten om zich een oordeel te vormen.
De verhalen worden afgewisseld door liederen, gebeden en lijsten.

Plaats in de Bijbel

Op grond van de geschiedkundige inhoud worden 1 en 2 Samuel gerekend tot de historische boeken.
In de Hebreeuwse Bijbel, de Tanach  horen 1 en 2 Samuel samen met Jozua, Rechters en 1 en 2 Koningen tot de Vroege Profeten. In deze boeken wordt verteld hoe de Israëlieten het land Kanaän in bezit nemen en er hun bestaan opbouwen. Profeten herinneren het volk steeds aan de wet van Mozes en waarschuwen tegen het overtreden van de geboden.