Leviticus

Het boek Leviticus bevat een verzameling regels en voorschriften van verschillende aard en herkomst, die voor een deel ook in Exodus, Numeri en Deuteronomium te vinden zijn.

Titel van het boek

Het boek Leviticus dankt zijn naam aan de titel van het boek in de Septuaginta. Het woord leviticus betekent ‘het Levitische (boek)’. Deze titel verwijst naar de voorschriften voor de priesters en de Levieten die in het boek staan. De titel in de Hebreeuwse Bijbel is Wajjiqra, ‘Hij riep’, naar het eerste woord van het boek.

Inhoud

Het boek Leviticus bestaat uit een verzameling regels en voorschriften voor de eredienst en het sociale leven. Het bevat ook een aantal beschrijvende gedeelten en enkele verhalende fragmenten. Maar het grootste deel van de tekst bestaat uit toespraken van Mozes, waarin hij in opdracht van God instructies en regels geeft aan de priesters en het volk.
Verschillende thema’s spelen een rol in het boek:

• Heiligheid. Israël krijgt de opdracht in alle opzichten een heilig volk te zijn. Dan kan de heilige God in hun midden wonen en zal hij leven en voorspoed aan hen schenken.
• Begrippen als zonde, onreinheid, reiniging en verzoening zijn ook van wezenlijk belang.

Kernvers

Israël krijgt de opdracht een heilig volk te zijn zodat de heilige God in hun midden kan wonen. In Leviticus 19:2 staat hierover het belangrijkste vers:

Wees heilig, want ik, de HEER, jullie God, ben heilig.

Didactisch en vermanend

Leviticus is een didactisch boek:

• Leviticus 1-16 is te lezen als onderricht aan de priesters.
• Leviticus 17-27 is te lezen als onderricht door de priesters aan het volk.

Tegelijk is het boek ook vermanend:

• Het roept op tot het opvolgen van de gegeven voorschriften.
• Het begeleidt dat soms met een voorzegging van straf of beloning.

Veel van de regels die in Leviticus gegeven zijn aan het volk van Israël spelen nog steeds een grote rol voor de joden van nu. Vooral de regels rondom rein en onrein worden nog nauwgezet gevolgd.

Stijl

De stijl van het boek is zakelijk en juridisch; zeer precies en gedetailleerd worden de vele voorschriften uiteengezet. Kenmerkend zijn de vele formules en herhalingen.

Plaats in de Bijbel

Leviticus is het derde boek van de Pentateuch, de verzameling van vijf boeken die in de Joodse traditie de Tora wordt genoemd. Het boek presenteert zich als een voortzetting van het boek Exodus.