Saai? Herhaal met variatie!

Door Liesbeth Winters-Jonas

‘Wat doe je als kinderen bij de eerste drie zinnen van een verhaal al roepen dat ze het verhaal allang kennen? Of erger, dat het saai is!’ Kortom, hoe houd je het samen Bijbellezen, aantrekkelijk? ‘Herhalen met variatie’, is mijn antwoord als kinderpastor. ‘En zorg voor openheid.’ Als er openheid is en alles over het verhaal mag worden gezegd, kun je zomaar vijf keer over hetzelfde verhaal praten.

Als kinderpastor vertel ik veel Bijbelverhalen aan kinderen. Vaak uit mijn hoofd. Soms verwerk ik al vertellend de dingen van de dag waarmee de kinderen bezig zijn geweest. Hebben zij die dag heerlijk buiten in de zon kunnen spelen, dan geniet Johannes ook van de zon en het buiten zijn. Was er een fikse ruzie tussen twee broertjes? Ach ja, dan mopperen de broers van Jozef ook op elkaar. De emoties die de kinderen bij zichzelf herkennen, herkennen ze ook in het Bijbelverhaal. Zo komen de personen uit het verhaal dichtbij. Na afloop stimuleer ik de kinderen om de Bijbel erbij te pakken. Een zoektocht, want iedere kinderBijbel heeft zijn eigen verhalen en platen. Het is daarom fijn om verschillende kinderBijbels op de plank te hebben. Het geeft een bredere kijk op het verhaal. Praat over die verschillen. Kinderen beseffen dat er geen eenduidig antwoord is op geloofsvragen. Geloven gaat bij iedereen een eigen persoonlijke weg. Het is de kunst om daar ruimte voor vrij te maken.

Herhaling met variatie blijft voortdurend een uitdaging, daarom enkele tips:

• Kunst: Koop in een kringloopwinkel een oude RembrandtBijbel of print een kunstwerk van een Bijbels tafereel. Weet iemand om welk Bijbelgedeelte dit gaat? Zoek het samen op. Bekijk het kunstwerk. Heeft de kunstenaar een stukje verhaal toegevoegd? Of iets uit het verhaal weggelaten? In welk museum hangt het? Kun je dat museum bezoeken? Bewaar de geprinte kunstwerken in een map. Zo ontstaat een eigen Bijbelverhalenboek.
• Stoel-interview: Kinderen kunnen prachtige vragen stellen en bijzondere antwoorden geven. Plaats een lege stoel tussen jullie in. Op die stoel zit straks iemand uit het net gelezen Bijbelverhaal. Jesaja, Petrus, de man die genezen werd … Wie wil een vraag aan hem stellen? Stel de vraag hardop aan de ‘lege stoel’. Laat iedereen nadenken over het antwoord dat deze persoon zou geven. Wie een antwoord heeft, mag plaatsnemen op de stoel en het antwoord vertellen. De anderen luisteren. Weet iemand nog een ander antwoord op deze zelfde vraag? Dan mag die daarna op de stoel plaatsnemen. Soms zijn er wel vijf verschillende antwoorden op een vraag. Ga niet in discussie over de antwoorden. Laat ze naast elkaar staan. Zo ontdekken kinderen dat iedereen op een andere manier naar de Bijbel en het geloof kijkt.
• Het mooiste en het belangrijkste: Vaak heb je als volwassene de neiging om duidelijk te vertellen wat de theologische boodschap van dit verhaal is. Maar wie bepaalt dat? Geef tien theologen de opdracht over eenzelfde stuk Bijbeltekst te preken. Grote kans dat ze allemaal een verschillend accent leggen. Kinderen beseffen dat wat vandaag voor hen het belangrijkst is, volgende maand anders kan zijn. De manier waarop we naar Bijbelverhalen luisteren is direct verbonden met de belevenissen van ons dagelijks leven. Van Jerome Berryman, ontwikkelaar van GodlyPlay, leerde ik om na het verhaal vaste vragen te stellen. Die vragen kun jij thuis ook gebruiken. Stel allereerst de vraag: Welk stukje van dit verhaal vind jij het mooist? Daarna: welke stukje van dit verhaal kan voor jou vandaag het belangrijkst zijn? Dit zijn twee vragen die persoonlijke antwoorden vragen. Wat voor de één het belangrijkst is, kan voor de ander niet wezenlijk zijn. Zorg dat die openheid er blijft.
• Creatief: Neem eens de tijd om op een creatieve manier het verhaal vast te leggen. Lees samen het verhaal en knip het in stukjes. Ieder tekent een deel van het verhaal. Bundel de tekeningen samen tot een boekje. Een andere vorm van creativiteit is natuurlijk ook mogelijk. Fotografeer met je mobiel voorwerpen van jouw stukje verhaal, boetseer het met klei of bouw het van lego. Zoek een plaats in huis waar het complete verhaal een tijdje tentoongesteld wordt.

Wie zegt nu nog dat een bekend Bijbelverhaal saai is?

Liesbeth Winters-Jonas
Liesbeth is als kinderpastor niet verbonden aan een kerkgemeenschap maar gaat regelmatig voor bij kind- en gezinsvieringen. Daarnaast is ze hoofdredacteur van IKOS-onderwijs een methode voor godsdienstige vorming en biedt ze pastorale begeleiding aan jonge mensen. Neem eens een kijkje op haar eigen website.