Het boek Hooglied in de NBV21
Archibald van Wieringen en Frank Bosman
Bijbelvertalen is een spannende onderneming, Bijbelse poëzie vertalen nóg spannender. En dat geldt zeker voor het Hooglied. De wijzigingen in de NBV21 zijn bescheiden en naar onze mening over het algemeen geslaagd.
Hooglied spreekt over de liefde in allerlei over elkaar heen buitelende metaforen, die voortkomen uit een voor ons nu vreemde cultuur van het Oude Nabije Oosten. Deze metaforen gaan over borsten, lippen, oren, neuzen, benen en buiken. Ze noemen bloemen, bomen, planten en druiven, gazellen, duiven en kalfjes. Maar wat de metaforen vooral moeilijk maakt, is het feit dat ze ook ontleend zijn aan de praktijk van het herdersleven of militaire leven van die tijd, meer dan twee millennia geleden.
De lichamelijke erotiek van de metaforen in het Hooglied wordt in de herziene NBV volop recht gedaan, zoals in Hooglied 7:9-10
De meeste aanpassingen die in de NBV21 in Hooglied zijn aangebracht, zijn beperkt. Kennelijk waren de vertalers tevreden met wat er al lag. Sommige ingrepen in de vertaling zijn minimaal. ‘Vuil maken’ wordt ‘vuilmaken’ (Hooglied 5:3
Gezoogd aan mijn moeders borst
Andere aanpassingen zijn iets groter. Zo is ‘dronk jij nog maar (aan mijn moeders borst)’ verbeterd tot ‘gezoogd (aan mijn moeders borst)’ (8:1
NBV
1Was jij maar mijn broertje,
dronk jij nog maar aan mijn moeders borst.
Als ik je dan vond, daar buiten,
dan kuste ik jou,
en niemand zou me verachten.
2Dan nam ik je mee
en bracht je in mijn moeders huis.
Dat heb ik van haar geleerd.
NBV21
1Was jij maar mijn broertje,
gezoogd aan mijn moeders borst.
Als ik je dan vond, daarbuiten,
dan kuste ik jou,
en niemand zou me verachten.
2Dan nam ik je mee
en bracht je in mijn moeders huis,
en jij zou me alles leren.
Een wel van levend water
De aanpassing in Hooglied 4:15
Witte schapen
In Hooglied 6:6
Gesluierde vrouw
De aanpassing in Hooglied 1:7
Vaandelvrouw
In Hooglied 6:4
God in de tekst
Hooglied 8:6
Ga nu vlug, mijn lief!
Ook het slotvers van Hooglied (8:14
Naar ons idee speelt de vrouwelijke protagonist in het Hooglied hard to get. Het definitief elkaar beminnen ligt als het ware voorbij de tekst. De bewegingsrichting aan het slot van Hooglied drukt dit spel uit als een open einde. De keuze van de NBV21 kan hierin goed passen.
Prof. dr. A.L.H.M. van Wieringen is hoogleraar Oude Testament aan de Universiteit van Tilburg. Dr. F. Bosman is onderzoeker aan de Universiteit van Tilburg.
Bronvermelding
Archibald van Wieringen en Frank Bosman, ‘Het boek Hooglied in de NBV21’ in: Met Andere Woorden 40/2 (oktober 2021), 52-55.
Vakblad Met andere woorden
Met Andere woorden is hét tijdschrift dat je up-to-date houdt over het vertalen van de Bijbel. Ook biedt Met Andere Woorden inspirerende artikelen op het snijvlak van vertalen en Bijbeluitleg.